Lichte jaren
Elizabeth Jane Howard
Elizabeth Jane Howard (Auteur), Inge Kok (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : HOWA |
Elma Drayer
2/ei/06 m
Ze is nog een argeloos tienermeisje als haar eigen vader haar probeert te verleiden. Ze is 18 als een man in bed een brandende sigaret uitdrukt op haar hand ('Je weet natuurlijk dat ik je kan laten doen wat ik wil?'). Als ze luncht met de beoogde uitgever van haar debuut wordt hij na afloop 'amoureus', zit haar achterna om de tafel en zegt: 'Ik kan me natuurlijk nog bedenken.' Enkele jaren later interviewt ze collega-schrijver Evelyn Waugh voor de BBC. 'Tijdens elke pauze, wanneer er een nieuwe rol in de camera werd gezet, vroeg hij dingen als: 'Wanneer gaat juffrouw Howard al haar kleren uittrekken?''
Nee, aan seksuele grensoverschrijders geen gebrek in de onlangs verschenen memoir Achteraf bezien van de Britse schrijfster Elizabeth Jane Howard (1923-2014). Geldt zij in eigen land als een van de grandes dames van de naoorlogse letteren, hier kreeg ze pas bekendheid dankzij de vertaling van de vijfdelige serie The Cazalet Chronicles. Wie deze geweldige familiesaga las, zal veel bekends tegenkomen in dit vuistdikke boek. Het stoort allerminst.
Howard groeide op als oudste van drie kinderen, in een gegoed artistiek-intellectueel milieu, waar ruime huizen en kinderjuffrouwen volstrekt vanzelfsprekend waren. Met haar afstandelijke moeder kan ze heel matigjes overweg, haar zwierige, charmante vader daarentegen is haar grote held. Tot hij - zie boven. Ze is van jongs af aan veel alleen, waant zich onaantrekkelijk, vindt geen aansluiting bij leeftijdgenootjes. Alleen de vakanties in het grote familiehuis op het platteland met grootouders, tantes, ooms, neefjes en nichtjes zijn paradijselijk. Zoals dat vaker gaat, bloeit ze pas op ná de puberteit - fysiek en anderszins. Op haar 19de trouwt ze met een schilder die meer om zijn moeder geeft dan om haar. Ze krijgt een dochtertje, maar door de zware bevalling ontwikkelt ze naar eigen zeggen amper moederlijke gevoelens - iets waarover ze zich lang schuldig zal voelen.
Hoewel ze eerst aan het toneel wil, blijkt haar ware talent te liggen in de schrijverij. Haar eerste, 's nachts geschreven roman valt meteen in de prijzen. Met haar huwelijk gaat het intussen minder voorspoedig. Soelaas zoekt ze bij andere mannen. Dan kiest ze, zoals dat bij vrouwen heet, voor zichzelf en laat haar kind achter bij man en nanny. Haar ster rijst gestaag in het culturele wereldje. Na nóg een mislukt huwelijk ontmoet ze schrijver Kingsley Amis, die prompt om haar zijn vrouw en beide puberzonen verlaat. Foto's van hun huwelijk halen de societypagina's. Aanvankelijk zijn ze dolverliefd en dolgelukkig.
Maar vrijwel meteen begint ze zich te gedragen als de klassieke kunstenaarsvrouw. Met een vanzelfsprekendheid die nu verbijstert, offert ze haar eigen ambitie op ten gunste van die van hem. 'Aangezien Kingsley niet kon rijden en absoluut niets met onze financiën te maken had, was ik ook parttimesecretaresse en -chauffeur, en bovendien was het mijn taak het eten in huis te halen, te koken en daarna op te ruimen.' Ook zijn er in hun grote huis vrijwel elk weekend logés over de vloer omdat híj zo verzot op gezelschap is. Het doet het huwelijk geen goed, net zomin als Amis' forse drankgebruik. Fijntjes: 'Kingsley wilde iemand hebben op wie hij kon leunen, die alle saaie aspecten van zijn leven voor hem regelde, maar hij vond het moeilijk om zo iemand aardig te vinden. Hij had van me gehouden, en nu deed hij dat niet meer.' Veelzeggend detail: ze mag zich in bed niet omdraaien omdat hij daar wakker van wordt en dan de slaap niet meer kan vatten.
Uiteindelijk vindt ze na achttien jaar de moed hem te verlaten, als een dief in de nacht. Tussen haar en Amis komt het nooit meer goed. Later zal hij in een interview zeggen dat hun kennismaking 'het ergste was wat hem was overkomen'. Zijn ex: 'Dat geldt niet voor mij: er was veel aan hem waarvan ik nog steeds hield - en altijd zal blijven houden.'
Achteraf bezien is een memoir zoals een memoir moet zijn: soepel geschreven, interessant en nog tot nadenken stemmend ook. Het siert Howard bovenal dat ze genante gebeurtenissen weglaat noch oppoetst. Zo valt ze nog als 74-jarige voor de avances van een oplichter, tot ontzetting van haar dochter en broer. Sowieso prijzenswaardig is dat ze zichzelf niet lijkt te willen rechtvaardigen - een neiging die memoires nogal eens onheus maakt. Haar enige koketterie bestaat uit het strooien met namen van beroemdheden die ze heeft gekend ('Op een dag kwam Bernard Shaw op de thee'), ook als zij verder een te verwaarlozen rol in haar leven speelden. Je vergeeft het haar graag.
★★★★☆
Uit het Engels vertaald door Inge Kok. Atlas Contact; 520 pagina's; € 27,50.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.