Het slimme onbewuste : denken met gevoel
Ap Dijksterhuis
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : DIJK |
Ranne Hovius
i /ul/22 j
Het verhaal begint met een trommel. Ap Dijksterhuis is 4 als zijn vader overlijdt en 30 als hij ook zijn moeder verliest. Bij het uitruimen van haar huis vindt hij een vierkante blikken trommel. Hij wrikt het deksel los en ziet foto's van zijn zichtbaar gelukkige ouders, brieven en documenten. De bovenste brief is van een advocaat aan zijn moeder. Haastig doet hij de deksel weer op de trommel. Dit wil hij niet weten. Of toch wel?
Hij weet dat er akelige dingen zijn gebeurd in het verleden, maar hij weet lang niet alles. Zijn moeder heeft gedurende zijn jeugd gedoseerd informatie prijsgegeven en iedere keer heeft dat tot emotioneel oproer en het herschrijven van zijn geschiedenis geleid. Moet dat weer? Hij besluit het nog even uit te stellen en dat 'even' wordt twintig jaar.
Dijksterhuis is hoogleraar psychologie, spreker, ondernemer en schrijver van boeken over het onbewuste, geluk en reizen. Hij had Inspiratie (2022) - naar eigen zeggen zijn magnum opus - net af toen hij besloot dat het tijd was de trommel open te maken. En zo begint het autobiografische Vader: een bijzonder en aangrijpend verhaal in 49 brieven, gericht aan de vader die hij nauwelijks gekend heeft en aan wie hij geen enkele herinnering bewaart.
Aan de hand van zijn moeders vroegere verhalen, dagboeken, fotoalbums en gevulde trommel vormt hij een beeld van zijn vader, de scheepskok die niet alleen een lieve man moet zijn geweest maar ook een gangmaker met humor. 'Je hebt vriendelijke ogen die meteen vertrouwen wekken', constateert Dijksterhuis. En over de portretten van zijn moeder: 'Gezien de latere ontwikkelingen heb ik me weleens afgevraagd of je verliefd was op moeder, maar zonder liefde maak je zulke foto's niet.'
Die 'latere ontwikkelingen' spelen zich af in de tien jaar die zijn ouders samen hadden voor ze, na een reeks miskramen, hun eerste en enige kind kregen. In de twee jaar die volgden maakte de vader dagelijks wandelingen met het zoontje, op wie hij gek was. Daarna vertrok hij vanwege de invaliderende pijn van de ziekte van Bechterew naar het warmere klimaat van Napels. Nog weer twee jaar later was hij dood.
Wat moet je met een vader die dood is en uit je geheugen gewist? Zijn moeder voert in de loop van zijn jeugd nog wat andere vaderfiguren op, maar Dijksterhuis leert daar als kind vooral van dat vaders weer snel verdwijnen. Bovendien wordt het hoe en wat van die verschillende vaders door de gedoseerde onthullingen van zijn moeder een lastige puzzel. Het lijkt hem voor zijn eigen gemoedsrust beter zijn verhaal simpel te houden: 'ik besloot om geen vader te hebben'. Op dat besluit komt hij pas terug als hij al die jaren later de trommel open durft te maken: 'wat ik ook zou aantreffen, ik wist dat ik jou voor altijd zou beschouwen als mijn vader'.
De meeste van de 49 brieven gaan over de impact die de dood van de vader op de verschillende fasen van zijn leven heeft. Over de imaginaire vriend Bart die hij als kind in het leven roept en die als een kruising tussen oudere broer en vader fungeert. Over het contrast tussen de maaltijden van vriendjes, met vader, moeder, broertjes en zusjes en de maaltijden van hemzelf met zijn moeder, ieder met een boek naast het bord. Over de muur die hij rond zichzelf optrekt, de bindingsangst, de liefdesaffaires die afgebroken worden zodra er kinderwensen opdoemen. Over drugs en drank en een wazige studietijd, over zijn groeiende behoefte aan autonomie en alleen zijn, en over het liefst alleen op vakantie gaan: 'Ik voel me het meeste thuis als ik niet thuis ben.'
En tussendoor vertelt hij meer en meer over zijn vader. Hij doet dat zoals zijn moeder dat aan hem deed: gedoseerd. Als opvoedingsstrategie was dat verwarrend - hij had het liever allemaal ineens gehoord - maar het houdt Dijksterhuis' verhaal verrassend en intrigerend: wat is het uiteindelijke, in de trommel gedocumenteerde drama dat zijn moeder op de rand van zelfmoord brengt en zijn eigen leven ontwricht?
Dijksterhuis vertelt zijn heftige levensverhaal zonder een moment larmoyant te worden, terwijl hij toch, zoals hij zelf zegt, gehavend uit zijn jeugd tevoorschijn is gekomen. Ook strooit hij niet met verwijten. Integendeel, hij schetst een liefdevol portret van zowel zijn vader als zijn moeder.
Inspiratie mag Dijksterhuis' magnum opus zijn, Vader is het boek dat je raakt en bijblijft.
★★★★☆
Prometheus; 304 pagina's; € 22,99.
Bookarang
Een op een waarheid gebaseerde briefroman over een pijnlijk familieverleden. Twintig jaar nadat hij de blikken trommel vond in zijn moeders secretaire, durft de schrijver hem eindelijk te openen. Hij bekijkt de foto’s en leest de brieven die zijn ouders aan elkaar schreven. Hij reconstrueert de tijdlijn en zoekt er andere documenten bij — krantenknipsels, ambtelijke stukken, rechtbankverslagen. Zo openbaart zich een gruwelijk en verwarrend verleden, een gebeurtenis die het leven van een gezin voor altijd heeft ontwricht. In dit boek schetst de schrijver hoe hij omging en omgaat met zijn ongewone familiegeschiedenis. Invoelend en toegankelijk geschreven, in de vorm van brieven van de zoon aan de vader. Met een enkele foto en afbeelding in zwart-wit. Ap Dijksterhuis (1968) is een bekende Nederlandse auteur, psycholoog en hoogleraar. Van zijn boeken zijn meer dan 200.000 exemplaren verkocht.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.