Meer zorg voor kleuters via spelbegeleiding

Aandacht voor het spontane spel van kinderen is zeker geen overbodige luxe in onze gemoderniseerde maatschappij. Moeten we kinderen ‘leren’ spelen of moeten we zelf leren om spel te organiseren waarbij het spelen geen leermiddel, maar een doel op zich is?
Meer zorg voor kleuters via spelbegeleiding schetst eerst de visie van waaruit het ontstaan is, legt uit hoe spel zich ontwikkelt en geeft advies over hoe je een spelvriendelijke omgeving kan creëren. In een tweede deel vind je handelingsgerichte beschrijvingen van spel en spelbegeleiding, alsook tips om ouders bij het spel van hun kinderen te betrekken. Het boek is geschreven voor kinderbegeleiders, kleuterleiders, zorgcoördinatoren en iedereen die bewust en doordacht (jonge) kinderen wil begeleiden tijdens het spelen.
Deel een steekt van wal met een uiteenzetting over het handelingsgericht werken om tot gedragsregulering te komen bij het kind, met aandacht voor de cognitieve en de socio-emotionele ontwikkeling. Het besluit luidt dat handelingsgericht werken transparant, systematisch, doelgericht, in elke situatie haalbaar, positief, in functie van de onderwijsbehoeften van het kind en als ondersteuning van leerkracht en/of ouder moet zijn. Daarna gaat het boek na welke interculturele en tijdsdoorbrekende visies op spel beschreven zijn en welke visie uiteindelijk het best gehanteerd wordt. Een analyse van hoe spel ontstaat en zich ontwikkelt dringt zich op. Indien we een spelvriendelijke omgeving kunnen creëren heeft het opzet van het spel aanzienlijk meer kans op slagen. Daarna wordt via het stellen van verschillende doelen en mediaties een handelingsplan opgesteld, dat later bijgestuurd of herhaald kan worden naargelang het geboekte resultaat. Indien nodig kan er beroep worden gedaan op externen, bijvoorbeeld therapeuten of het CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding). Bij de realisatie van de spelbegeleiding in deel drie stelt men duidelijk dat je verschillende niveaus hebt waarop je kan begeleiden, dat er verschillende mediaties tegelijk naar eenzelfde doel werken en dat communicatie steeds een centrale rol speelt voor zowel degene die speelt als voor degene die leidt.
Het is tot slot belangrijk om ouders bij het spel van hun kinderen te betrekken, waarbij het soms noodzakelijk kan zijn om bepaalde doelgroepen (bijvoorbeeld allochtone of kansarme ouders) extra aan te moedigen of de noodzaak van spel aan te tonen, zonder daarbij belerend of dwingend over te komen. Via enkele voorbeelden uit de praktijk, duidelijke observatiesleutels en bruikbare vragenlijsten wordt de lezer uitgedaagd om weldoordacht spelend aan de slag te gaan. [Anja Van Gasse]