Cultuurmanagement : de regels van de kunst

‘Managen is niet moeilijk. Je hebt inkomsten en uitgaven en op het einde moet er een beetje over zijn’. Dit zei Eric Claeys, die in 2008 bij Studio 100 ging werken. Een waarheid als een koe, maar wel erg kort door de bocht, zoals Cultuurmanagement laat zien. Managen is in feite zorgen dat ‘de zaken’ zo effectief en efficiënt mogelijk gebeuren. Effectief is doelgericht, en efficiënt is met de minste middelen. Ook erg kort door de bocht. Ondertussen is management wel uitgegroeid tot een kind met een waterhoofd, want alles is nu te ‘managen’. Vandaar ook benamingen zoals competentiemanagement, klassenmanagement (in het onderwijs) en nu dan ook cultuurmanagement. Het is wachten op managementmanagement. Dit lijkt een grapje...
Cultuurmanagement is in eerste instantie wat paradoxaal. Cultuur, en kunst, kan je niet ‘maken’, het ontstaat. Toch is dat maar zeer ten dele waar, zoals dit boek ook laat zien. Want zelfs een schilder als Rembrandt maakte in opdracht kunst. Hij moest het proces van kunst produceren dus ‘managen’. En dat lukte hem niet altijd even goed. Als hij dit boek tot zijn beschikking had gehad, wie weet hoe het hem dan vergaan was. Het boek beschrijft in acht hoofdstukken, door diverse specialisten, het gehele managementgebied, met daarbij nog zaken zoals HRM en juridische zaken. Veel van het beschrevene zou zo kunnen komen uit algemene management-handboeken. Toch lukt het de auteurs de link met cultuur aan te geven. Maar toch blijft het soms wringen. De titel van het laatste hoofdstuk geeft in een notendop de problematiek weer: ‘Cultureel ondernemerschap. Balanceren tussen verbeeldingskracht en klinkende munt’. Ook voor een kunstenaar moet tenslotte de schoorsteen blijven roken!
Dit prima uitgevoerde boek, met een uitgebreide bibliografie, een begrippenlijst en een register, is een bron van kennis voor beleidsmakers, overheden, en niet in de laatste plaats voor kunstenaars en voor wie in de culturele sector werkt. Interessant zijn verder de vele kaders, waarin begrippen verder worden verklaard, de vele (vooral in het financiële hoofdstuk) afbeeldingen met getallen, waar bijna een hele boekhoudcursus uit gedestilleerd zou kunnen worden. Dit boek is niet alleen interessant voor de cultuursector, zelfs een manager die zijn theorie nog eens wil nakijken kan hier zijn gading vinden. Maar de manager zou dit een algemeen managementboek vinden, geïllustreerd aan de hand van kunst en cultuur. En dat is toch wel een heel onverwachte combinatie. Na dit boek hopelijk niet meer. [DickJan Braggaar]