De gazellen : Marokkaanse vrouwen vertellen

Veertig jaar geleden zijn de eerste Marokkaanse migranten in België aangekomen. Maar dat betekent niet dat het samenleven van Belgen en Marokkanen rimpelloos verloopt. Vier decennia later liggen er op het pad van de tweede en derde generatie nog heel wat voetangels en klemmen. Radiojournaliste Karin Strobbe besloot een boek te schrijven over Marokkaanse vrouwen uit ingeweken gezinnen. Al gauw kwam ze tot de ontdekking dat elke vrouw een eigen verhaal heeft. Elk individu voelt en beleeft haar eigen waarheid, en die kan nogal eens verschillen.

Het zijn stuk voor stuk sterke en aangrijpende verhalen: "Vlaanderen, dat is mijn thuis, al heb ik het in het begin wel moeilijk gehad. En als heimwee teveel knaagt, dan denk ik er soms aan om later te gaan overwinteren in Marrakech", zegt Naïma. "Zeg tegen je vrouw dat ze haar juweel moet bedekken. Wat moet je met dit korte zinnetje uit de Koran? Opvoeding, onderwijs, daar draait het om," zegt Khadija. En Mimount (Bousakla, senator in het Belgische Parlement): "In plaats van couscousavonden te subsidiëren, investeren we beter in Nederlandse taallessen".

Het exotische van veertig jaar geleden is er bij de buitenstaander wel af, maar niet de vooroordelen. Dit boek maakt duidelijk dat er niet iets bestaat als "dé" Marokkaanse vrouw; ze zijn als vrouw, meisje, echtgenote, moeder, alle verschillend: van zeer geëmancipeerd en onafhankelijk tot analfabeet en afhankelijk van de man. Strobbe ontmoette vrouwen van Marokkaanse origine die veel zwarte sneeuw gezien hebben en nog zien, vrouwen die wegkwijnen onder de psychologische terreur of de lichamelijke agressie waar ze het slachtoffer van zijn. In het getuigenis van Mimount Bousakla komt de generatiekloof in dit opzicht zeer pijnlijk aan het licht. Zij liep in haar jeugd van huis weg; haar tirannieke vader pikte het niet dat ze kritiek had op de verregaande onderdrukking van meisjes en vrouwen in haar Berbers-Marokkaans milieu. Een andere Marokkaanse man zei toen aan haar vader: "In jouw plaats had ik je dochter vermoord, en ik had gekozen voor de gevangenis."

In het boek komen heel wat omstreden aspecten van de islam aan de orde, zoals het dragen van de hoofddoek en de opvoeding van de kinderen. Ook over de criminaliteit bij Marokkaanse jongeren getuigen deze vrouwen uit alle lagen van de bevolking. Hun visie en ervaring over overeenkomsten en verschillen tussen de westerse en de islamcultuur maken dit boek de moeite waard. [Frans L. Van den Brande]