Prinses Masako : de gevangen vlinder : een carrièrevrouw aan het Japanse hof

De voor het Japanse keizershuis historische gebeurtenis kondigde zich met ongewone vertraging aan. In de middag van 10 mei 2004, een maandag, kwamen de hofjournalisten in een kamer bij het Togu-paleis bijeen en wachtten op kroonprins Naruhito." De openingspassage van de levensbeschrijving van de Japanse kroonprinses Masako zet meteen de toon voor het hele boek: je wordt meegenomen op een tocht doorheen de verborgen agenda's van hofambtenaren en keizerlijke functionarissen.

De twee auteurs, beiden werkzaam voor de Duitse tv-zender ARD, voerden gesprekken met familieleden en vrienden van de Japanse kroonprins Naruhito en zijn vrouw Masako. Over hoe ze elkaar ontmoetten, vijf jaar uit het oog verloren en toch weer contact opnamen. Het huwelijk tussen een lid van de keizerlijke familie en een burgermeisje was slechts één keer eerder voorgekomen, nl. tussen de huidige keizer Akihito en echtgenote Michiko.

Masako is de dochter van een diplomaat en brengt zo haar jeugd door in de Verenigde Staten. Vastbesloten zelf ook voor het Japanse Ministerie van Buitenlandse Zaken te gaan werken, treedt ook Masako in diplomatieke dienst. Hoewel ze beseft dat haar huwelijk met de keizerlijke kroonpretendent restricties zal inhouden voor haar eigen leven, is ze er aanvankelijk nog steeds van overtuigd dat ze haar land ook als kroonprinses zal kunnen blijven dienen in de geest van haar eerdere beroepsbezigheden.

Maar daar loopt het fout. Meer en meer komt Masako in een isolement terecht en wanneer ze pas na jaren huwelijk een baby krijgt -- en wanneer die baby dan ook nog een meisje blijkt te zijn -- raakt ze helemaal in een crisis. (In Japan is immers pas in november 2005 een wet gestemd die ook meisjes de toestemming geeft om de troon te bezetten -- een beslissing die overigens ook in de keizerlijke familie tot grote onenigheid heeft geleid.) Het feit dat Masako door de druk die voortdurend op haar wordt uitgeoefend in psychische nood verkeerde, is nooit door de hofhouding toegegeven, hoewel de kroonprins dat in persconferenties zelf duidelijk probeerde te maken. Hoe dat in zijn werk ging, en welke windmolens Naruhito hiermee probeerde te bekampen, wordt uitgebreid toegelicht door het schrijversduo.

Kobayashi en Fritz beschrijven de gebeurtenissen die leidden tot het toenemende sociale isolement waarin Masako terechtkomt op een empathische en heldere wijze. Ze hebben aandacht voor de rol van de kroonprins (die het tegen de geplogenheden in in het openbaar voor zijn vrouw opneemt), maar ook voor het lot van de familie van Masako, die hun dochter en zus amper nog mogen bezoeken. Vooral voor westerlingen opent hun beschrijving van het hofleven deuren die totnogtoe gesloten bleven. De auteurs tonen dat achter de zwaaiende façade een mens schuilgaat met ambities -- ambities die door onbekende conservatieve krachten beknot worden.

Benieuwd wat men in Japan van al die openheid denkt. [Marjan Bex]