Vrouwen naast de troon : de koninginnen van België

De auteurs en samenstellers van Vrouwen naast de troon zijn er zich terdege van bewust dat er over de Belgische koningen reeds een aardig aantal studies bestaat, maar ze maken zich sterk dat dat niet het geval is wanneer het gaat over de respectievelijke echtgenotes. Wat over Louise Marie, Marie Henriette, Elisabeth, Astrid, Fabiola en Paola bekend is, blijft volgens hen al te zeer beperkt tot mythes en anekdotes, waardoor deze koninginnen vaak sprookjesachtige proporties krijgen toegemeten.

Met dit boek willen de auteurs deze mythes doorprikken. Over het statuut van koningin staat niets vermeld in de Belgische grondwet, behalve dat ze verondersteld wordt te leven in de schaduw van haar gemaal en ze de voorzetting van de erfelijke monarchie dient te verzekeren. Zoals blijkt uit deze vlotte en gedegen studie was dit ook het lot van Louise Marie en Marie Henriette, de echtgenotes van resp. Leopold I en Leopold II. Maar daarin zou in de loop van de 20e eeuw, met in de eerste plaats koningin Elisabeth, drastisch verandering komen. De auteurs gingen op zoek naar de diverse persoonlijkheden achter de pose en de functie. Ze baseerden zich hiervoor op brieven, memoires, getuigenissen en degelijke studies. Vertrekkend van basisvragen over bv. hun familiale achtergrond, hoe ze de echtgenote zijn geworden van de kroonprins of de koning geworden of hoe ze hun taak invulden, kwamen de auteurs tot zes zeer gediversifieerde portretten van zes vrouwen die mee de geschiedenis van de Belgische monarchie hebben bepaald.

Het is beslist een van de verdiensten van dit overzicht dat er naast de individuele geschiedenis en de familiegeschiedenis ook aandacht werd besteed aan het algemene tijdsbeeld, bepaald door politieke, sociale en economische omstandigheden, waarbinnen zij leefden en werkten. De auteurs zijn historici van opleiding, waardoor dit historisch overzicht zich niet beperkt tot een opsomming van reeds vaak herhaalde en gekende feiten, en de portretten stuk voor stuk getuigen van een degelijk onderzoek naar zowel het persoonlijke als het publieke leven van deze vrouwen Dit blijkt trouwens ook uit de uitvoerige bibliografie. De zwart-witfoto's zijn wat flauwtjes, maar het boek is dan ook veeleer opgevat als een historisch werk dan als een kijk- of plaatjesboek. [Staf Schoeters]