Dialoog over de twee voornaamste wereldsystemen
Galileo Galilei
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Houtekiet, 2009 |
Thema: levensbeschouwing 2.3.LE |
31/12/2011
Verontwaardiging is de motor van omwenteling en baanbrekende ideeën. Ze ligt aan de basis van maatschappelijke veranderingen en nieuwe visies. Verontwaardiging is kortom een te koesteren ingesteldheid. Alleen moet die verontwaardiging ook op iets gestoeld zijn, moet ze onderbouwd zijn en niet louter emotioneel iets willen bereiken.
En daar wringt het schoentje wel heel hard bij Filosofie voor een betere wereld. Het is een boek ontstaan uit verontwaardiging maar het kan die nauwelijks funderen. Floris Van Den Berg probeert wel, maar echt slagen doet hij daar niet in. Nochtans heeft zijn ethische stelsel dat hijzelf universeel subjectivisme noemt twee belangrijke vaders: zowel John Rawls' rechtvaardigheidstheorie als Peter Singers utilitarisme vormen de hoekstenen voor Van Den Bergs filosofische stelsel.
In tegenstelling tot beide filosofen slaagt Van Den Berg er ondanks de benaming echter niet in om een universeel principe uit te bouwen; telkens wanneer hij relevante ideeën en theorieën aanbrengt, zijn ze zo overduidelijk schatplichtig aan Rawls en/of Singer dat het niet meer dan een herkauwen of simplificeren ervan is. De voorbeelden of gedachte-experimenten zijn bovendien zo voor de hand liggend, dat los van de verontwaardiging of het instemmend knikken met Van Den Bergs stelling er weinig tot niets mee aangevangen kan worden, laat staan dat het tot een diepere gedachte leidt.
Van Den Berg tracht heel hard de liberale vrijdenker te zijn die enerzijds gelooft dat de vrijheden van eenieder slechts beperkt worden door deze van de ander en anderzijds die ander ruimer dan zijn medemens interpreteert (toekomstige generaties, dieren,...) maar hij zet zichzelf meer dan eens klem. Zo maakt hij meteen brandhout van religies en neigt hij er niet naar om bijvoorbeeld zij die er een striktere seksuele moraal hebben ook maar een seconde toe te laten deze in het openbaar te uiten. Zijn pleidooi voor empathie en openheid beperkt zich sterk tot wie zijn overtuigingen en ideeën deelt.
Van Den Berg heeft het hart op de juiste plaats, zijn verontwaardiging is oprecht en vaak genoeg klaagt hij het juiste onrecht aan. Maar hij weet bijna nooit het anekdotische echt te overstijgen. Hij kan zijn voorbeelden nauwelijks optillen naar een universeel niveau en voegt niets toe aan wat anderen neergeschreven hebben op basis van Rawls of Singers werk. Filosofie voor een betere wereld was gebaat geweest met wat minder emotie en wat meer ratio, want nu blijft het bij een pamflettaire oproep om de levensstijl te veranderen. [Jurgen Boel]
Redactie Vlabin-VBC
In dit boek tracht filosoof Floris van den Berg (Universiteit Utrecht) vanuit een gevoel van verontwaardiging een 'filosofie voor een betere wereld' te ontwikkelen. Daarvoor ontwerpt hij aan de hand van enkele concrete gedachte-experimenten een ethisch stelsel dat hij zelf 'universeel subjectivisme' noemt en dat gebaseerd is op John Rawls' rechtvaardigheidstheorie en Peter Singers utilitarisme. Als liberale vrijdenker gelooft de auteur dat iedereens vrijheden slechts beperkt worden door die van de anderen (die hij overigens uitbreidt tot toekomstige generaties en dieren). In die gedachtegang rijdt hij zichzelf meer dan eens klem. Zo maakt hij brandhout van religies en beperkt hij zijn pleidooi voor empathie en openheid sterk tot wie zijn overtuigingen en ideeën deelt. Van den Berg klaagt het juiste onrecht aan, maar helaas weet hij het anekdotische vaak niet te overstijgen. 'Filosofie voor een betere wereld' was gebaat geweest met wat minder emotie en wat meer ratio, want nu blijft het bij een pamflettistische oproep om de levensstijl te veranderen. Met een bibliografie en eindnoten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.