Alles waar ik spijt van heb

Zestien jaar nadat hij het stadje van zijn jeugd heeft verlaten, keert een man 'met het slepende accent van een wond die nooit genezen is' terug om zijn moeder te begraven. Zestien was ze toen ze als ongehuwde moeder ('een pas ontloken bloem die nooit het licht van haar dromen heeft kunnen zien') het leven gaf aan een zoon die, op zijn beurt zestien jaar oud, de deur achter zich zal toeslaan om nooit meer iets van zich te laten horen.
Gedreven door 'verdriet, leegte en handenvol berouw' stapt hij uit de bus in een door de industrie verlaten streek, waar het verval nog eens wordt versterkt door de regelmatig weerkerende overstromingen van een rivier waarvan de dijken verweerd zijn. Hij neemt zijn intrek in het Hôtel de l'Industrie, dat zijn beste tijd heeft gehad, bezoekt de kerk en het mortuarium om de laatste maatregelen te treffen voor een begrafenis die de totale eenzaamheid van zijn moeders dood ('niet het waaraan, maar het waarom iemand gestorven is telt') nog zal benadrukken.
De confrontatie met zijn jeugd is heftig, ook al omdat het leven met een liefdevolle en zichzelf wegcijferende moeder, ondanks de armoede en de vijandige houding van zijn grootouders, zo intens was. 'Nu mis ik die helverlichte tijd met zijn onzegbare emotie', beseft hij, zeker als hij denkt aan hun gesprekken over de hem onbekende biologische vader op een fotootje boven het bed: een trotse man in vliegenierspak die al zijn tanden blootlacht. Hij werd vermist en is nooit teruggekeerd na een gevaarlijke opdracht in Indochina, zo luidt het.
Dat hij per ongeluk de waarheid over zijn vader ontdekt, zal de jongen ertoe leiden om in woede het huis te verlaten. Maar ook die waarheid zal een leugen blijken, een fractie maar van het echte verhaal, dat hij liever niet wil kennen.
Dat deze roman uit 1999 ? samen met Rivier van vergetelheid, het boek waarmee Philippe Claudel datzelfde jaar debuteerde ? alsnog wordt vertaald, heeft zeker te maken met het succes dat de schrijver heeft geboekt met sterke romans als Grijze zielen (2003) en Het verslag van Brodeck (2007). Deze eerste romans zijn zeker niet de beste en worden gekenmerkt door een te sterk aangezette emotionaliteit die bijna overhelt naar sentimentaliteit. Dat dit toch niet gebeurt, heeft voornamelijk te maken met de onmiskenbare stilistische kwaliteiten van Claudel, die een meester is in beeldspraak en poëtische benaderingen en die indringende portretten kan schetsen van personages die in het geheugen blijven hangen. Zoals in Het kleine meisje van meneer Linh (2005) is de opbouw van dit verhaal dwingend en sterk, met een verrassend slotakkoord dat alle kritische bedenkingen even doet vergeten. [Jan Baes]