Spijs voor je brein : hoe chemicaliën je gedachten en gevoelens sturen

In Spijs voor je brein beschrijft academische duizendpoot — de man is professor in de psychologie, neurologie, immunologie enzovoort — Gary Wenk de wijze waarop chemicaliën allerhande onze gedachten en gevoelens sturen. De chemische stoffen die de werking van onze hersenen beïnvloeden, vinden we overal; heel duidelijk in een glas bier of een shot heroïne, maar eveneens in onze dagelijkse kop koffie en in chocola. Wenk beschrijft in dit boek op zeer duidelijke wijze hoe deze chemische stoffen op onze hersenen inwerken. Uiteraard vangt hij aan met een korte inleiding tot het immense apparaat dat de hersenen zijn. Hoewel een zekere voorkennis van de anatomie van de hersenen geen overbodige luxe is, slaagt Wenk er wel in een betrekkelijk duidelijke introductie aan te bieden. We weten na de inleiding dat een neurotransmitter een chemische stof is die door het presynaptisch neuron vrijgegeven wordt in de synapsspleet en zo een actiepotentiaal veroorzaakt in het postsynaptisch neuron. Een mond vol, maar duidelijk wordt het wel.
Vervolgens toont Wenk aan welke neurotransmitters er een grote rol spelen bij problematieken waar de hedendaagse mens geregeld mee te maken krijgt. Het geheugenverlies bij Alzheimerpatiënten wordt onder andere beïnvloed door het afsterven van neuronen die gevoelig zijn voor de neurotransmitter ‘acetylcholine’. Omgekeerd kunnen we dan ook stellen dat cholinerge neuronen belangrijk zijn voor het vormen van herinneringen. Ook allerlei soorten drugs passeren de revue. Amfetamines zorgen voor een afname van vermoeidheid omdat ze de heropname van bepaalde neurotransmitters blokkeren, LSD veroorzaakt hallucinaties omdat het inwerkt op de gebieden die serotonerge neuronen bevatten. Na het lezen van dit boek weet je ook waarom pijnstillers als aspirine geen invloed hebben op pijn in organen zoals de lever, maar wel op tandpijn of pijn die veroorzaakt wordt door ontstekingen. De lezer wordt ook getrakteerd op enkele historische weetjes. Zo gebruikte men vroeger, met een enorm risico, geregeld alcohol om patiënten te verdoven voor een operatie, heroïne is niets meer dan morfine met een toevoeging van twee acetylgroepen die de oplosbaarheid in vet verhogen en daarom sneller kunnen worden opgenomen in de hersenen, en Coca-Cola bevatte toen men het drankje nog ‘een Franse wijn van coca’ noemde, inderdaad cocaïne.
Spijs voor je brein is een degelijk werk over de invloed van chemicaliën en nodigt uit om verder op onderzoek te gaan. Het blijft na het lezen van dit boek nog tamelijk onduidelijk of het gaat om eenrichtingsverkeer. Worden onze gedachten en gevoelens enkel bepaald door het chemische proces in onze hersenen of zijn we ook in staat door middel van oefening en training aan de hand van onze gedachten de chemie in de hersenen te beïnvloeden? Het kan misschien als spijs dienen voor een volgend boek. [Johan Cluyts]