Adelaar van Rome

Robert Fabbri begint het vierde deel van zijn ‘Vespasianus’-reeks met de moord op Caligula in 41. De keizerlijke lijfwacht, die natuurlijk een terugkeer naar de republiek wil voorkomen, stelt de stotterende, manke en (in deze roman vaak) kwijlende Claudius aan als nieuwe keizer, en de senatoren kunnen niet anders dan deze keuze bekrachtigen. Maar in plaats van Claudius regeren zijn drie machtige vrijgelatenen, Narcissus, Pallas en Callistus, die ook de invloed van zijn echtgenote Messalina en haar broer Corvinus willen breken.
De drie vrijgelatenen zoeken middelen om de wankele positie van de keizer te verstevigen. Daarom geeft Narcissus Vespasianus de opdracht de legioenadelaar op te sporen die verloren ging bij de nederlaag in het Teutoburgerwoud (in 9 v.C., onder Augustus). Na heel wat gevechten slaagt Vespasianus in zijn opdracht, maar hij moet de adelaar afstaan aan een andere Romeinse generaal die door Callistus (en met medeweten van Narcissus) met dezelfde opdracht naar Germanië gestuurd was. Later neemt Vespasianus deel aan de lange strijd in Brittannië, die bedoeld was om Claudius een overwinning te laten behalen. Nadat de opperbevelhebber een belangrijk gevecht gewonnen heeft, waarbij bijna 40.000 vijanden sneuvelden, moet hij de strijd voorlopig staken en de hulp inroepen van de keizer, die dan de overwinning komt vieren.
Fabbri heeft de verschillende gevechten zeer gedetailleerd beschreven. Hoewel ‘de loden ballen wel eens de gezichten tot pulp vermaalden’ en het bloed ‘alle kanten op sproeide en spoot’, zijn de krijgstaferelen in het algemeen niet al te bloederig. Hij creëert ook spanning door allerlei intriges uit te werken, zoals de mysterieuze aanvallen op Vespasianus' troepen in Germanië (door de tweede uitgestuurde generaal), en de onverwachte peripetie rond Corvinus, die na het overschrijden van de officiële voorschriften tegen ieders verwachting in niet omgebracht maar gepromoveerd wordt. Fabbri heeft het vaak over vroegere gevechten in Germanië en Brittannië. Ook toont hij regelmatig de psychologische ontwikkeling van Vespasianus, die na een openlijk afgekeurde beoordelingsfout trots is dat hij een volledig legioen mag leiden, maar toch meermaals gespannen, met faalangst en een ‘bonzend hart’ aan de strijd deelneemt. Het optreden van de vrijgelatenen maakt van Claudius een complete karikatuur, hoewel hij in werkelijkheid toch een van de betere keizers was. In een nawoord vermeldt de auteur de passages waarin hij van zijn bronnen afwijkt. Zoals in vele (uit het Engels vertaalde) historische romans over de oudheid, vormen ook hier de Latijnse termen een probleem: sommige zijn in de tekst verklaard, maar andere niet; sommige zijn gecursiveerd, andere niet; er is geen verklarende woordenlijst of personenregister.
Deze vierde ‘Vespasianus’-roman is een gewone historische thriller die zich niet positief of negatief van zijn soortgenoten onderscheidt.
[Jef Ector]