Het laatste rijk

Brandon Sanderson is in Amerika en Engeland een geprezen fantasyschrijver. Aangezien hij de Lage Landen binnenstormt als 'de nieuwe ideeënsmid van de moderne fantasy', waren mijn verwachtingen hoog gespannen. Toch stootte ik bij een eerste blik op het boek meteen al op verschillende genreclichés. Enkele pagina’s gewijd aan landkaarten: check. Archaïsch taalgebruik: check. Een held die de strijd aangaat met het kwaad: check. Maar wat ben ik blij dat ik Het laatste rijk meer dan één blik heb gegeven.
Het verhaal draait rond de vindingrijke Kelsier, een dievenbendeleider, die de strijd aangaat met de Opperheer en zijn dictatoriaal bewind. Toen de Opperheer duizend jaar geleden aan de macht kwam, schonk hij magische krachten aan de mensen die hem steunden, nu edelen genoemd. Het skaa-volk, de afstammelingen van diegenen die niet aan zijn zijde stonden, wordt onderdrukt en als slaven gebruikt. Halfbloeden moeten worden voorkomen, dus worden skaa-vrouwen na een relatie met een edelman meteen vermoord. Toch bevinden zich tussen het skaa-volk ook mensen met magische krachten. Kelsier is er één van. Samen met zijn bende en de mishandelde wees Vin, allen voorzien van magische vermogens, hoopt hij een einde te maken aan de onderdrukking.
Wat Het laatste rijk tot een goed boek maakt, is dat het spel tussen goed en kwaad volledig op zijn kop wordt gezet. Kelsier is arrogant en meedogenloos in zijn strijd tegen de Opperheer. Hij manipuleert de skaa tot een opstand, liegt tegen zijn vrienden en moordt op een gruwelijk achteloze manier. Hoewel je hoopt dat hij in zijn opzet zal slagen, vrees je ook dat met Kelsier aan het hoofd van het Laatste Rijk er een geheel nieuwe dictatuur ontstaat. Bovendien krijgen we af en toe oude dagboekfragmenten van de Opperheer te zien. In die fragmenten lezen we de gedachten van een sympathieke man vol twijfels over de macht die hij zal krijgen. Deze verrukkelijke spanning tussen goed en kwaad wordt helaas door een paar verrassende plotwendingen enigszins ondermijnd.
De archaïsche taal (zeggen werkwoorden zoals talen en nijgen iemand nog iets?) vormt een natuurlijk geheel met het rijk dat Sanderson heeft gecreëerd. En het Laatste Rijk zelf is intrigerend: niets bloeit meer en er valt bijna continu as uit de hemel. Enkel legenden vertellen nog over een blauwe lucht, groen gras en kleurrijke bloemen. De magie is origineel en heeft strikte regels. Ze kan dus niet optreden als een deus ex machina. Bovendien zorgt de magie voor een aantal spectaculaire vechtscènes. We ontmoeten allerlei boeiende personages en huiveringwekkende creaturen. Het is wel jammer dat enkele personages niet voldoende diepgang hebben meegekregen. Een van de mooiste elementen in het boek is de relatie tussen Kelsier en Vin. Hij schenkt haar vertrouwen in mensen en zij toont hem dat de wereld niet louter uit goeden en slechten bestaat. Een aanrader voor fans van fantasy. [Lore Douws]