Trieste tijger

In de literatuur wordt het taboe op seksueel geweld tegen minderjarigen de jongste jaren steeds vaker doorbroken. Zo leidde Le consentement van Vanessa Springora in 2020 tot de ontmaskering van de Franse schrijver Gabriel Matzneff als kindermisbruiker. Ook Een grote familie , de vlammende aanklacht van Camille Kouchner tegen haar stiefvader, deed in Frankrijk stof opwaaien. Vorig jaar veroorzaakte Neige Sinno op haar beurt een schokgolf met Trieste tijger . De tot dan toe volslagen onbekende schrijver brak alle verkooprecords en werd met literatuurprijzen overladen. Het is dan ook een opmerkelijke getuigenis. Om te beginnen verplaatst Sinno zich vanaf de eerste bladzijde in de dader. Veel interessanter dan haar eigen verhaal, vindt ze zelf. Vervolgens onderneemt ze een poging om het raadsel van het kwaad te doorgronden. De tijger uit de titel, ontleend aan een gedicht van William Blake, is daar de belichaming van.

Lange tijd is Sinno het onderwerp uit de weg gegaan, tot het MeToo-debat haar voldoende moed gaf. De kleine Neige werd zeven jaar lang, van haar zevende tot haar veertiende, aan de lopende band verkracht door haar stiefvader - een charismatische twintiger van het tirannieke, manipulatieve type. Tien jaar na de feiten gaf ze haar beul aan en diende samen met haar moeder klacht in bij de rechtbank. De dader bekende, kreeg negen jaar gevangenisstraf en zat er uiteindelijk maar vijf, waarna hij een nieuw leven begon, een nieuw gezin stichtte en nog vier kinderen kreeg.

Sinno werd na het proces in haar dorp met de nek aangekeken, maar intussen heeft ze haar leven min of meer weer op de rails. Ze studeerde en doceerde Amerikaanse letteren en woont met haar partner en dochter in Mexico. Maar de pijn gaat nooit over.

Na al die jaren blijft de vraag naar het waarom onbeantwoord. Waarom plegen soldaten in conflictgebieden de ergste gewelddadigheden? “Omdat ze het kunnen.” Voor kinderverkrachters geldt precies hetzelfde. Het is hun niet om seks, maar om macht en dominantie te doen. Seksuele roofdieren zijn monsters, schrijft ze, en dat zijn nu eenmaal wezens die zo van de norm afwijken dat je ze niet kunt begrijpen. Sinno probeert het toch, via de omweg van de literatuur. Lolita van Vladimir Nabokov, Virginia Woolf, Annie Ernaux, Christine Angot, William Faulkner, Markies de Sade, Antonin Artaud, Toni Morrison en vele anderen passeren de revue, net als Tijger, tijger van Margaux Fragoso en De tegenstander van Emmanuel Carrère. In een poging het kwaad te doorgronden legt ze haar oor te luisteren bij psychologen, filosofen, sociologen en historici en duikt ze in de geschriften van Varlam Sjalamov, Primo Levi en Hannah Arendt. Trieste tijger gaat zo voortdurend een dialoog aan met andere teksten.

Lezers

Op zoek naar een vorm om de ellende uit te drukken, probeert Sinno verschillende perspectieven uit. Klinische afstandelijkheid en stilistische eenvoud wisselen af met schokkend rauwe passages, die de daden van de verkrachter met anatomische precisie beschrijven. Het hybride, gefragmenteerde verhaal heeft een onderkoelde toon, wordt gestoffeerd met familiefoto's, krantenknipsels en rechtbankverslagen. Het is meer een essay dan een autobiografie. Meer dan een getuigenis is het een moedige poging om het kwaad recht in de ogen te kijken. Het is een indrukwekkende manier om het onzegbare, het ondenkbare, het onvergeeflijke te trotseren.

“De literatuur heeft me niet gered”, schrijft ze. In therapeutisch schrijven gelooft Sinno niet en esthetische bedoelingen heeft ze al evenmin. De schrijver wordt voortdurend geplaagd door twijfels, en haar verhaal zit vol paradoxen. Ze wil dat het boek er komt, maar heeft liever niet veel lezers. Waarom schrijft ze het dan? “Omdat ik het kan.” En in de hoop dat het tot een collectieve catharsis leidt, als we onze ogen openen voor dit “systemische misdrijf dat in het verborgene van honderdduizenden gezinnen wordt gepleegd”.

Vertaald door Martine Woudt. Prometheus, 304 blz., € 22,99. Oorspr. titel: 'Triste tigre'.