Marit Törnqvist leest Bellen blazen in Burundi

Dit is het verslag van wat ik denk gezien te hebben in het twee-na-armste land van de wereld". De bekende ilustrator Marit Törnqvist drukt zich heel omzichtig uit in het voorwoord tot dit verslag van haar reis naar een moeder-kindproject van Artsen zonder Grenzen in Burundi. Ze wil duidelijk niet van vooringenomenheid of erger beschuldigd worden, maar net die omzichtigheid doet haar de das om. Ze creëert er een artificiële muur mee die haar nauwelijks toelaat in contact te komen met de Burundese bevolking. Onbewust en onbedoeld ontstaat zo opnieuw het contrast tussen weldoende Westerling en een massa Afrikaanse slachtoffers. In haar tekeningen in kleurpotlood en pastelkrijt kun je geen enkel gezicht onderscheiden. De Burundezen zijn niet meer dan zwarte silhouetten, de omgevingen zijn vaag en de kleuren fel, maar onduidelijk. In het licht van de ontpersoonlijking in de Westerse verbeelding van het Afrikaanse individu, zijn dit bijzonder ontgoochelende portretten. Van een tekenares als Törnqvist, bekend van prentenboeken waarin ze steeds getuigt van een grondige interpretatie van het verhaal, kun je meer verwachten. De omstandigheden zaten haar natuurlijk niet mee. Hoe kon zij een breed inzicht en omstandig contact bereiken tijdens een korte reis waarin ze voluit blootgesteld werd aan het vele leed van Burundese moeders? Zo'n horrortrip levert oppervlakkige, voorspelbare situaties en beschrijvingen op. Törnqvist getuigt van het vele leed, van haar medeleven en haar ontsteltenis. Ze voelt goed aan dat deze mensen zwaar getraumatiseerd zijn door jaren van burgeroorlog. Maar haar oprechte getuigenis levert geen boeiende, diepgaande of overtuigende teksten en beelden op.

Tesamen met het boek verscheen meteen ook het luisterboek met twee CD's. Marit Törnqvist leest zelf voor, met een trage en expressieve stem. Voor en achter de vertelling komen enkele geluids- en muziekfragmenten die het reportagekarakter onderstrepen. [Chris Bulcaen]