De Mitsukoshi Troostbaby Company
Auke Hulst
Auke Hulst (Samensteller)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, © 2017 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 13860 |
Maria Vlaar
rt/aa/24 m
'Goedmensen', zoals op populistische blogs in Nederland vooruitstrevende en cultuurminnende mensen sarcastisch worden aangeduid, voelen zich in een hoek gedreven. Ze hebben het land bevrijd van het christendom, van homodiscriminatie en vrouwenonderdrukking; ze hebben de cultuur tot bloei gebracht en de welvaart tot ongekende hoogte opgestuwd. Nederland staat op de zesde en België op de zeventiende plaats van de gelukkigste landen ter wereld volgens het World Happiness Report 2017 van de VN. Het Centraal Bureau voor de Statistiek onderzocht dat maar liefst 90% van de Nederlandse bevolking gelukkig is.
Desondanks is er een groot gevoel van onheil de Lage Landen binnengeslopen. De uitslag van de verkiezingen in Nederland op 15 maart werd in Europa onthaald als een verlies voor het populisme, maar intussen zijn de PVV van Wilders (die volgens minister-president Mark Rutte een 'verkeerd soort populisme' bedrijft) en de VVD de grootste partijen geworden. Na de overwinning van Trump, de oorlogszucht van Poetin en de dreigtaal van Erdogan hebben de verkiezingen veel Nederlanders doodongerust gemaakt. Wat als dit zo doorgaat?
Schrijver Auke Hulst besloot in januari om niet meer op zijn handen te blijven zitten 'als de stoel in de fik staat' en vroeg 23 schrijvers om een verhaal, een toekomstschets, en wel binnen de twee weken. Lof voor dit geweldige initiatief! Als dit zo doorgaat verscheen kort voor de verkiezingen. Ondertitel: Let's make literature great again, with all the best words!
Nederlandse schrijvers maken zich, gemeten aan deze bundel, het minste zorgen over het milieu. Onterecht, want de nieuwe machthebbers scharen klimaatverandering onder 'nepnieuws'. Alleen het verhaal van Hulst zelf speelt zich af in een toekomst waarin de zon zo hevig brandt dat de hoofdpersoon de schaduw op moet zoeken. Ze maken zich wél zorgen over het totale gebrek aan privacy waar de politiek in de toekomst, gevoed door extreme veiligheidseisen, voor kiest, en over toekomstige dictators die de bevolking hardhandig dwingen tot oppervlakkigheid en consumptie. Over een paar decennia leggen camera's alles vast. Niemand komt uit onder het toeziend oog van de Staat, die een aan communistische propaganda ontleend vocabulaire hanteert. Frank Westerman vergelijkt George Orwells Animal Farm, heckrunderen en exoten met het nieuwe racisme van Wilders: 'De Hollandse variant van de greencard wordt het blondbiljet'. Ook Jamal Ouariachi benadrukt dat Wilders met zijn Indonesische wortels waterstofperoxide voor zijn blonde kuif nodig heeft om zijn Nederlandse identiteit geloofwaardig uit te dragen. Met de Partij van de Vrijheid (PVV) aan de macht wordt intussen van alles verboden in deze verhalen: alcohol, koeien, mannen of Marokkanen.
Oorlog
Wat kan literatuur tegenover dat gebrek aan vrijheid stellen? Ironie, volgens Nelleke Noordervliet: 'Maar openlijke ironie was uitgestorven, liever gezegd doodgehongerd.' Het zijn de schrijvers, journalisten, rechters, politici en geleerden, de 'elite', die worden vervolgd, uitgezet, ondergebracht in kampen of vermoord in het Nederland van de toekomst. Marokkanen wacht een vergelijkbaar lot. In het verhaal van Jan van Mersbergen wordt voetbalmaat Hassan door zijn teamgenoten uitgezwaaid bij de grens. Mohammed Benzakour schetst een zwart sprookje waarin een mooi land door vijanddenken van een bijenkoningin kapot wordt gemaakt. A.H.J. Dautzenberg, de vleesgeworden ironie, schetst een geestige boekentop-40 in 2027, waarin Hollandse stamppot en oubollig entertainment gloriëren, Wilders president van de KLM is en Paul Scheffer PVV-minister. Wie kun je nog vertrouwen in deze nieuwe wereld? Wie is je vriend en wie je verrader? A.F.Th. van der Heijden doet een fraai schepje op de complottheorieën rond de ramp met vlucht MH17 boven Oekraïne.
Er komt oorlog in Europa, voorspelt onder anderen Ivo Victoria. 'Een oorlog! Zou me echt vreselijk slecht uitkomen', laat hij een moeder vol goede bedoelingen zeggen. Een atoombom, door Trump op Poetin afgestuurd omdat ze elkaar pesten met nepfilmpjes waarin ze dieren verkrachten, wordt in het verhaal van Anne-Gine Goemans door luchtafweergeschut tot ontploffing gebracht boven de Nederlandse kust. Nu zijn het niet Syriërs, maar Nederlanders die vluchten.
Massagraven in Europa. De link naar de recente geschiedenis is snel gelegd en Hitler en Wilders worden in één adem genoemd. Jamal Ouariachi laat Wilders door een internationaal tribunaal in Marokko berechten, zoals Eichmann in Israël is berecht. De meeuw, het logo van de PVV, wordt in het verhaal van Walter van den Berg een geuzennaam voor knokploegen die aan de SS doen denken. 'Gaan jullie lekker pogrommen?' vraagt de politie grijnzend. In het verhaal van Karin Amatmoekrim draagt de bewaker van het kamp waarin haar goudkleurige jongetje woont ook het embleem van de meeuw.
Humor
Veel woede en angst dus in Als dit zo doorgaat. P.F. Thomése en Rob van Essen schetsen een toekomst waarbij schrijvers zich gelaten terugtrekken in de schuilplaats van de literatuur. Wytske Versteeg laat de fatalistische kunstenaar spreken, somber over de mogelijkheid je als individu te verzetten. Escapisme daarentegen bij Hanna Bervoets: haar hoofdpersoon heeft geld genoeg om in een vredige, virtuele wereld te vertoeven, waarin naar smaak de knop 'anderen' aan en uit kan worden gezet. Gustaaf Peek leverde een verhaal waarin het effect van verzet genuanceerd wordt, aan de hand van de geschiedenis van Röhm, Hitlers geestelijke vader die uiteindelijk de kogel krijgt. Thomas Heerma van Voss toont een grensbewaker die een kleine daad van verzet pleegt; Daan Heerma van Voss interviewt de man die zich met groot gebaar verzet: de moordenaar van Trump. Waar eindigt het woord en begint de daad?
Alleen in het verhaal van Christine Otten gloort hoop. Zij laat een zwarte Amerikaanse die de Ku Klux Klan nog volop in actie heeft gezien in de jaren 60 verzuchten 'Van doemdenken is nooit iemand beter geworden'. Als er dertig jaar later een zwarte man president van Amerika kan worden, waarom zouden we dan in 2050 niet tóch een betere wereld hebben?
Naast meer optimisme zou meer humor welkom zijn geweest. Dat is misschien het enige nadeel van deze sterke bundel vol engagement heet van de naald: dat de boosheid nog regeert. Juist humor, naast ironie een sterk wapen van de literatuur, moeten we ons niet uit handen laten slaan.
Ambo/Anthos, 248 blz., 18,99 € (e-boek 9,99 €).
Marnix Verplancke
rt/aa/29 m
Net voor de Tweede Wereldoorlog schreef de Amerikaanse sciencefictionauteur Robert Heinlein een novelle met als titel If This Goes On– , waarin hij de Amerikaanse toekomst donker inzag. In 2016 zou de dictatuur ingevoerd worden, schreef hij. Auke Hulst vroeg een aantal Nederlandstalige schrijvers vanuit eenzelfde idee een verhaal te schrijven over vandaag. Het resultaat is Als dit zo doorgaat , vierentwintig pregnante verhalen die samen een van de beste bundels vormen die we ooit mochten lezen.
Dat heeft natuurlijk veel met variatie te maken. Iedere schrijver heeft zijn stem. Wanneer je die vijftien keer na elkaar hoort, gaat die natuurlijk vervelen. Hier krijgen we vierentwintig stemmen die telkens weer fris klinken. Bovendien blijkt elke schrijver zijn eigen insteek te hebben. Er zijn zachtmoedige verhalen, zoals dat van Nelleke Noordervliet, waarin een zangeres bezoek krijgt van een vriend die ze al lang niet meer gezien heeft. Hij wordt gezocht door het regime, terwijl zij een favoriete is van de dictator. Maar is dat wel zo? Is hij niet naar haar gestuurd om haar regimetrouw te testen, vraagt ze zich nadien af.
Jannah Loontjens schreef een gedicht over waarheid en leugen, Daan Heerma van Voss een denkbeeldig interview met de man die twintig jaar eerder de Amerikaanse president vermoordde, Jamal Ouariachi volgt een zaak-Wilders die veel weg heeft van het Eichmann-proces, A.H.J. Dautzenberg geeft de boekentop 40 van over tien jaar weer, waarin een Hollands kookboek van DWDD -presentator Matthijs van Nieuwkerk op nummer 1 staat, en A.F.Th. van der Heijden gaat achter de leugens aan die Poetin hele dagen verspreidt.
Het absolute topverhaal is van Walter van den Berg, over een groep blanke jongeren die van tijd tot tijd eens lekker gaan pogrommen in migrantenwijken. Burgercontrole noemen ze het, en het geeft meer energie dan Red Bull. Het is een verhaal dat met zijn sardonische humor doet denken aan A Clockwork Orange van Anthony Burgess, met één verschil: op het einde volgt moraal noch enige poging om het geweld van hogerhand te bedwingen. Het blinde geweld wordt bij Van den Berg net van overheidswege aangemoedigd.
****
Ambo|Anthos, 245 blz., € 18,99.
Leonie Wolterink
Toen de Brexit een feit bleek, Trump daadwerkelijk president kon worden en Wilders de grootste in de peilingen was, besloot Auke Hulst dat het tijd was voor actie. Vanuit de overtuiging dat literatuur ons helpt om op een andere en constructievere manier vooruit te kijken dan bijvoorbeeld de sociale media dat kunnen, benaderde hij 23 schrijvers, onder wie A.F.Th. van der Heijden, Nelleke Noordervliet en P.F. Thomése, om in reactie op deze ontwikkelingen te schrijven. Nog voor de verkiezingen van 15 maart 2017 lag het antwoord in de winkel. De verhalen hebben hun eigen invalshoek. Sommige zijn geschreven vanuit het oogpunt van de vluchteling of de immigrant, andere vanuit het oogpunt van aanhangers van Wilders. Het ene verhaal speelt zich af in het hier en nu, het andere spreekt vanuit de toekomst. Door deze grote diversiteit aan verhalen is het moeilijk de bundel als adequate reactie te zien op het opkomende populisme. Doordat de verhalen erg kort zijn (niet langer dan tien bladzijden) spring je steeds net te snel weer naar het volgende gezichtspunt. Door het ontbreken van continuïteit kom je niet tot de diepere inzichten die literatuur wel kan bieden. Wel zeer actueel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.