2666 : roman
Roberto Bolaño
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
MUHKA, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BOLA |
Marijke Arijs
i /un/21 j
Joost mag weten waarom de Chileense schrijver Roberto Bolaño (1953-2003) zijn romandebuut Antwerpen heeft gedoopt, want de Scheldestad komt in het boekje amper ter sprake. In hoofdstuk 49 meldt de verteller en passant: 'In Antwerpen kwam een man om het leven toen zijn auto werd verpletterd door een vrachtwagen vol varkens', maar de functie van die anekdote is volstrekt onduidelijk. Antwerpen speelt namelijk niet in Antwerpen, maar in Barcelona en het nabijgelegen Castelldefels, waar de Chileense schrijver van 1978 tot 1981 werkzaam was op camping Estrella de Mar. Daarna zou Bolaño naar het kuststadje Blanes verkassen, maar in die tijd had hij nog geen verblijfsvergunning en woonde hij 'onder de blote hemel zoals anderen in een kasteel wonen'. Hij verdiende 's nachts de kost, schreef overdag en sliep nooit, want als je zevenentwintig bent kun je dat.
Het flinterdunne boekje kwam tot stand in 1980 en werd pas tweeëntwintig jaar later uitgegeven. Met zijn tachtig bladzijden en royaal veel witregels is het uitgaafje even beknopt als zijn postuum verschenen turf 2666 volumineus is. Het Muhka putte er inspiratie uit voor een tentoonstelling, die nog loopt tot 15 september, en zorgde ervoor dat de Nederlandse vertaling nu op papier verkrijgbaar is, vijf jaar nadat uitgeverij Lebowski een digitale versie op de markt bracht.
Of we hier echt met een roman van doen hebben, is trouwens nog de vraag. Antwerpen heeft meer van een verhaal dat in duizend stukjes uit elkaar is gespat. De 56 ultrakorte hoofdstukjes - het merendeel is nog geen bladzijde lang - zweven tussen proza en poëzie in en een plot is ver te zoeken. Willekeurige scènes en ogenschijnlijk onsamenhangende zinnen volgen elkaar op. De synopsis in hoofdstuk 20 maakt een mens niet veel wijzer, maar een paar zekerheden zijn er wel. Het is oktober 1980 en we bevinden ons in het Catalaanse kustplaatsje Castelldefels. Er is sprake van een bochelmannetje in een bos, een groepje obers op een strand, minstens één naamloos meisje in een hotelkamer, een of meer corrupte politiemannen, een sergeant met een Galicisch accent en een stuk of wat schrijvers, van wie één ze niet allemaal op een rijtje heeft: 'Er komen alleen losse zinnen uit mijn pen, zei hij, misschien omdat ik het idee heb dat de werkelijkheid uit een heleboel losse zinnen bestaat'. En er is die 'arme Bolaño die zit te schrijven tijdens een pauze onderweg.' Het zevenentwintigjarige alter ego van de auteur doet iets onduidelijks op een manege en heeft 'gewerkt met zwakzinnigen, op een camping, dennenappels geraapt, druiven geplukt, schepen gelost en geladen'. Ook de Brusselse cultdichteres Sophie Podolski, die op haar twintigste zelfmoord pleegde, maakt even haar opwachting. Er is een lijk, maar geen dader, en mogelijk is er een moord gepleegd, maar misschien ook niet, en het is niet onmogelijk dat de bochelman iets met dat sterfgeval te maken heeft. Maar voor hetzelfde geld is dit allemaal een nare droom of een bad trip. Of zitten we in een bioscoop te kijken naar een experimentele film die door een geflipte monteur aan elkaar is geplakt, dat kan ook.
Er valt, kortom, kop noch staart aan te krijgen. Antwerpen is een labyrint zonder uitweg, een puzzel die nooit in elkaar past, want de wereld volgens Bolaño wordt door absurdisme geregeerd. Zijn goede vriend Ignacio Echevarría noemde dit ondefinieerbare werk niet voor niets de big bang waaruit zijn hele universum is voortgekomen, met zijn campings en misdaden, zijn dichters en corrupte agenten, zijn geweld en zijn seks en, last but not least, zijn onvoorwaardelijke geloof in de literatuur. Het was de enige roman waar hij zich niet voor schaamde, verklaarde hij ooit, en de reden is niet ver te zoeken: het is een volslagen compromisloos boek, waarin de regels van het literaire bedrijf vorstelijk met voeten worden getreden. Of om met een van de vertellers te spreken: 'Er zijn geen regels. ('Zeg tegen die stompzinnige Arnold Bennett dat álle constructieregels alléén van kracht blijven voor de romans die kopieën van andere zijn.')' Wat meteen ook verklaart waarom dit werkstuk tweeëntwintig jaar lang in een la is blijven liggen: 'Vanzelfsprekend bracht ik deze roman nooit naar een uitgeverij. Ze zouden de deur voor mijn neus hebben dichtgegooid'. Antwerpen is een ongrijpbaar, ontregelend, nachtmerrieachtig experiment, zo postmodern dat het flirt met de onleesbaarheid. Bolaño waarschuwde niet voor niets: 'Ik schreef dit boek voor mezelf en zelfs daar ben ik niet helemaal zeker van.' Het is niet geschikt als kennismaking met de auteur van De wilde detectives, Het Derde Rijk en 2666, maar verplichte kost voor de harde kern van aficionado's, die sowieso van geen kleintje vervaard zijn.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.