Het gefluister in de duisternis : griezelverhalen
Howard P. Lovecraft
Howard P. Lovecraft (Auteur), Jean Schalekamp (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Karakters, 2020 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : LOVE |
Alexandra De Vos
i /ul/25 j
Wie ooit in het werk van de horror- en pulpschrijver H.P. Lovecraft (1890-1937) is gedoken, zal het kunnen beamen: zijn verhalen zijn zó onwaarschijnlijk en melodramatisch dat ze van de weeromstuit onsterfelijk worden.
Lovecraft is geen literaire fijnproeverij. Of wat dacht u van monstergoden die diep onder de oceaan slapen, wachtend om een apocalyps te ontketenen. Of de mensheid als onbetekenend stipje in een kwaadaardige kosmos, klaar om opgeslokt te worden door een gat in het continuüm van tijd en ruimte. Of oude vloeken en duivelse sektes, verzonken steden en spookhuizen. Dat is de nalatenschap van Howard Phillips Lovecraft - je moet geen twee keer vragen waar Stephen King en Clive Barker de mosterd haalden.
Maar Lovecraft heeft kwaliteiten die hem naar de rekken van de Penguin Classics katapulteerden. De eerste is zijn geniale verbeelding, een geobsedeerde fantasie die nooit droog stond en die een samenhangend, duister wereldbeeld schiep, een lovecraftiaans universum. De tweede is het waas dat over zijn verhalen hangt: een diepe existentiële angst. 'Angst is de oudste emotie van de mensheid', zei Lovecraft daarover, 'en de allerdiepste angst is de angst voor het onbekende.'
Lovecraft had het aan den lijve ondervonden. De bleke, ziekelijke jongeman uit het landelijke Providence in New England had een onblusbare angst en afkeer van alles wat niét Providence was. De wereld daarbuiten, de moderniteit, de grote stad met zijn immigranten en de jacht op geld en werk, dat was allemaal akelig. Voor iemand met een koortsige verbeelding is het niet moeilijk om de angsten dichtbij huis te projecteren op een verre ster. Anders wordt buitenaards, een onverschillige wereld wordt een kosmisch kwaad.
Uitlaatklep
Lovecraft was al kwetsbaar: zijn beide ouders stierven in een psychiatrische inrichting. Zijn geliefde grootvader vertelde hem spookverhalen à la Edgar Allan Poe. Dat die grootvader zijn fortuin verloor, dat de kleine Howard een victoriaans herenhuis moest inruilen voor armoedige kamers, dat hij er als jongvolwassene alleen voorstond, zonder middelen of diploma: het versterkte zijn gevoel een buitenstaander te zijn. Schrijven werd een uitlaatklep. Tussen 1917 en 1937 schreef hij een zeventigtal verhalen voor horror- en sf-blaadjes, in een genre dat weird fiction werd genoemd. Wie daar in vertaling van wil proeven, kan dat. Uitgeverij Karakters brengt met De kleur uit de ruimte een selectie van zes verhalen uit.
Het titelverhaal is bevreemdend en desolaat, vintage Lovecraft: een landmeter komt tijdens zijn werkzaamheden langs een gebied dat 'de verzengde heide' wordt genoemd. Hij hoort hoe een boerengezin daar ten prooi viel aan 'de broze, grijze dood'. Het begon met een meteoriet uit de ruimte en een lichtende kleur die niet tot het aardse spectrum behoort. 'Iets verschrikkelijks is naar deze bergen en dalen gekomen, iets verschrikkelijks is er nog altijd.'
Even beangstigend is 'De bezoeker uit de duisternis', waarin een schrijver gefascineerd raakt door een kerktoren die hij vanuit zijn raam op een verre heuvel ziet. Boven het bouwwerk hangt 'een vaag, zonderling fluïdum van verlatenheid, zodat zelfs de duiven en zwaluwen de berookte dakranden meden.' Als de schrijver op onderzoek gaat, stoot hij op een kwaad dat niet van deze wereld is.
Onderwaterwereld
In het vroege verhaal 'Dagon' strandt een Duitse matroos met zijn reddingsbootje in zwart slib midden in de Stille Oceaan - is de oeroude oceaanbodem door vulkanische activiteit aan de oppervlakte gekomen? 'Alsof ik op de rand van de wereld stond en in een peilloze chaos van eeuwige nacht tuurde', luidt zijn boodschap-in-een-fles. De gruwel die hij ziet drijft hem naar de rand van de waanzin. Lovecrafts allereerste gepubliceerde verhaal, 'De tempel', baadt in dezelfde geheimzinnige onderwaterwereld.
Maar dan is het uit met de pret. Lovecrafts beroemde 'Roep van Cthulhu', over een monstergod met de tentakelkop van een octopus, vind je hier niet, wat bijzonder jammer is. Wel is er nog 'Hij', waarin de verteller door nachtelijk New York dwaalt omdat hij walgt van de grootstad bij daglicht 'met alleen maar vuil en vervreemding' en horden donkere mensen 'zonder dromen en zonder verwantschap met dat wat er om hen heen was'. Het is een vreemdelingenangst (want het is meer angst dan haat) die Lovecraft vandaag duur te staan zou komen.
'De purperen prins van de horror' (dixit Stephen King) stierf op zijn zesenveertigste aan maagkanker. Hij was de spreekwoordelijke schrijver-op-de-zolderkamer, kon zich alleen goedkoop blikvoer veroorloven en zag geen enkele van zijn verhalen in een bundel verschijnen. Pas in de jaren 60 sloot de tegencultuur hem in de armen. Jorge Luis Borges, Stephen King, Michel Houellebecq: ze spraken hun bewondering uit voor de barokke stijl (denk aan Poe op speed) en de geniale verbeelding van hun voorganger.
Lovecrafts monster Cthulhu veroverde ondertussen de wereld van internetmemes en videogames, en als u na De kleur uit de ruimte dorst naar nog een dosis Lovecraft, schaf u dan meteen zijn Complete fiction (Knickerbocker Classics, ) van meer dan 1.100 bladzijden aan. Want dat is het vreemde aan weird fiction: het is pure waanzin, maar je bent meteen verkocht.
Vertaald door Jean Schalekamp, Karakters, 176 blz., 22,50 €.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.