Hugo Claus, con amore
Marc Didden
Caroline Lamarche (Auteur), Katelijne De Vuyst (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Vleugels, [2021] |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : LAMA |
Marijke Arijs
il/pr/30 a
Door het leven getekende mensen zijn de specialiteit van Caroline Lamarche (66). De Belgische schrijfster werd in 2019 bekroond met de Prix Goncourt de la nouvelle voor Van dieren en mensen, een bundel met negen verhalen over zwaarbeproefde personages die troost vinden in de omgang met dieren. Lamarche heeft zes romans, gedichten, hoorspelen, toneelteksten en een jeugdboek op haar naam staan, maar is op haar best op de korte baan. Dat blijkt maar weer uit Het geheugen van de lucht, een tekst die ontstaan is als theatermonoloog en later werd omgeturnd tot een intrigerend verhaal.
Aan het woord is een naamloze vrouw, die haar relaas begint met een droom. Het is een morbide droom, over een dode vrouw op een katafalk van dorre bladeren, ergens op de bodem van een ravijn. Ze lijkt als twee druppels water op de vertelster, maar dan in een jongere versie. Een en ander rijt oude wonden open en roept pijnlijke herinneringen op aan een voormalige geliefde. De man leefde alleen voor de liefde en de literatuur, schreef als een bezetene zonder dat er ooit iets uit zijn vingers kwam, hing van zelfbeklag aan elkaar en dreigde voortdurend met zelfmoord, maar maakte zijn belofte nooit waar. Het liefst wilde hij dat zijn vriendin haar mond hield, 'als een glimlachende dode', en zij speelde het spel gewillig mee, want wat moest ze anders? Haar opvoeding had haar nu eenmaal gekneed tot een gezeglijk wezen zonder verweer tegen perverse machtsspelletjes.
Behalve de aloude oorlog tussen de seksen werd er tussen de twee een klassenstrijd uitgevochten. De naïeve dochter van welgestelde ouders was geen partij voor de wereldwijze arbeiderszoon. Er kwam ook fysiek geweld aan te pas en haar vriend beweerde dat ze die klappen zelf uitlokte. De vrouw was 25 jaar daarvoor het slachtoffer geworden van verkrachting en zou dat trauma slecht verteerd hebben. Dit sterke staaltje van victim blaming voert ons na tal van omtrekkende bewegingen terug naar die ene fatale dag, naar de traumatiserende aangifte bij de politie en naar het ravijn uit de eerste regels van het boek.
Bij Lamarche zijn relaties wel vaker gebaseerd op ongezonde machtsverhoudingen. Het blijft nooit bij woorden, constateert de schrijfster, er komt altijd een moment waarop het lichaam het overneemt. Van verbaal, psychisch en lichamelijk geweld tegen vrouwen zijn er zelden getuigen, maar 'het geheugen van de lucht bewaart al onze gebaren, al onze woorden en zelfs de gebaren en woorden waarvan we uiteindelijk afzien', waarmee meteen de titel is verklaard.
Veel meer dan het verhaal van een verkrachting is dit dunne boek het verslag van een langzaam bewustwordingsproces. De schrijfster verkent de psyche van een vrouw die mentale en fysieke klappen krijgt en woelt de mechanismen bloot die schuilgaan achter geweldpleging tegen vrouwen. Dat doet ze in een sober, onderkoeld, haast klinisch relaas waarin geen woord te veel staat, zonder een greintje pathos of sentiment.
Vertaald door Katelijne De Vuyst, Vleugels, 76 blz., 23,95 €. Oorspronkelijke titel: 'La mémoire de l'air'.
Wineke De Boer
2/ei/01 m
Na de prachtige verhalenbundel Van dieren en mensen die hier begin 2020 in vertaling uitkwam is er nu een eerder werk van de Waalse Caroline Lamarche in het Nederlands verschenen: Het geheugen van de lucht. Ook hier begint Lamarche weer in een evocatieve, dromerige stijl. De tekst begint zelfs met een droom. Over een dode vrouw in een ravijn. Maar de naamloze verteller zoekt die vrouw twee pagina's later juist overdag op, en uit deze en andere hints maakt de lezer op dat zij het zelf is, die daar ligt.
Allengs wordt het verhaal concreter. En blijkt dat je iets heel anders aan het lezen bent dan je in eerste instantie dacht. Het rustige, enigszins macabere begin is de opmaat voor een verhaal over macht, een machtsspel in een relatie (met een megalomane man die voor slachtoffer speelt) en de machteloosheid die de verteller heeft ervaren bij een traumatische gebeurtenis.
Van nieuwsgierigheid, via ergernis en verbazing krijgt de lezer een gevoel van afschuw en verslagenheid. Na de laatste pagina staat alles wat je hebt gelezen in een ander licht.
Uit het Frans vertaald door Katelijne De Vuyst.
Vleugels; € 23,95.
C.H.M. Beijer
Een indringend, verontrustend droombeeld zet bij de naamloze ik-vertelster een reeks herinneringen in gang rondom haar vroegere relatie met een geliefde. Zij vonden elkaar zo’n twintig jaar geleden in liefde voor letteren en seks, maar na zeven jaar vluchtte zij van hem weg. De kracht en macht van zijn emotionele chantage en gewelddadigheid dreigden haar te vernietigen. Met een omtrekkende beweging daalt de vrouw in haar zelfonderzoek nog dieper af in haar beladen verleden en herinnert zich een afgrijselijke gebeurtenis waarin zij weerloos is tegenover een man zonder genade. Hierin zijn al haar onmacht, vernedering, pijn en eenzaamheid samengebald die haar existentie tekenen. Deze sobere, beklemmende novelle, geschreven in een poëtische, beeldende stijl is door Katelijne De Vuyst voortreffelijk vertaald in het Nederlands. Van de Franstalige Belgische auteur (1955), lid van de Académie royale de langue et de littérature françaises de Belgique, verscheen in vertaling ook ‘Van dieren en mensen’, bekroond met de Prix Goncourt de la nouvelle 2019.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.