In a German pension
Katherine Mansfield
Katherine Mansfield (Auteur), Barbara de Lange (Vertaler), Annelies Verbeke (Nawoord)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2023 |
VERDIEPING 3 : NIEUW DUIZENDZINNEN : MANS |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Querido, 1985 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MANS |
Siska Baeck
ua/an/13 j
Voor Katherine Mansfield (1888-1923) bestond geen onderscheid tussen werk, leven en liefde. Ze was een rusteloze, dwalende ziel die troost en redding vond in het schrijven. Middenin de wereld stond ze, driftig op zoek naar zinnelijke genot, met een extreme behoefte aan liefde. Liever een vol, stormachtig leven dan rimpelloos geluk.
Hoewel ze vroeg overleed, bezorgt haar compacte maar sterke oeuvre haar een zekere onsterfelijkheid. Niemand minder dan Virginia Woolf schreef in een van haar dagboeken: “ I was jealous of her writing. The only writing I have ever been jealous of. ” Net als Anton Tsjechov kan je Mansfield tot een van de meesters van het korte verhaal rekenen. Precies honderd jaar na haar dood levert Athenaeum een nieuwe vertaling af van de verhalenbundel Puur geluk .
Door haar positie als buitenstaander kon Mansfield in haar verhalen een scherpe blik werpen op thema's als gender, klassenverschil, kolonialisme en seksualiteit. Ze gaf een stem aan personages die destijds in de westerse literatuur amper aan bod kwamen. Hierdoor voelt haar werk ook vandaag nog bijzonder relevant aan.
Als biseksuele, Nieuw-Zeelandse, vrouwelijke en zieke schrijver te midden van een elitaire, Britse mannenwereld ondervond Mansfield sommige kwellingen en onrechtvaardigheden aan den lijve. Dat ze een schrijver is die weet waarover ze schrijft, is voelbaar.
Kinderlijke liefde
In de Bloomsbury-kringen ging rond dat ze een gezicht had als een masker. Haar 'ware aard' zou ongrijpbaar zijn, schrijft Frances Wilson in New York Review of Books , je wist niet wanneer ze de waarheid sprak of wanneer ze loog, zo vinnig laveerde ze tussen feit en fictie.
Ook haar echtgenoot en grote liefde, criticus John Middleton Murry, ontglipte velen: hij was een knappe, elegant geklede wonderboy met een veelbelovende literaire toekomst en een uiterlijk als een renaissancesculptuur. Hij straalde een stoïcijnse onverschilligheid uit, was als geliefde niet echt warm of attent, maar had niettemin een grote aantrekkingskracht op Mansfield.
Ze hadden een vrije, polygame relatie, uitgebreid beschreven door Katie Roiphe in haar boek Uncommon arrangements. Seven marriages in literary London 1910-1939 . Mansfield en Murray fantaseerden wel over een klassiek huwelijk met een eigen huis en tuin, een veilige haven om in harmonie samen te kunnen lezen en schrijven, maar de realiteit was turbulenter. Murry was vaker af- dan aanwezig, Mansfield had geen idee waar of bij wie hij precies uithing. Nochtans was hij eerder aseksueel - verder dan wat geflirt en een vluchtige kus ging hij meestal niet - in tegenstelling tot Mansfield, die veel lichamelijker was.
Ze streefden een zuivere, kinderlijke liefde na, een geïdealiseerde verhouding die absoluut niet besmet mocht worden met al te kleinmenselijke gevoelens als jaloezie of met dagelijkse beslommeringen. Dat had gevolgen: de kwetsbare Mansfield miste zorg en niet alleen haar gezondheid liet haar in de steek, ook Murry ging ervandoor.
Stabiliteit en zorg vond ze bij Ida Baker, aan wie Mansfield openlijk refereerde als “haar vrouw”. Daarnaast nam Baker alle praktische rompslomp op zich, zodat Mansfield zich volledig aan het schrijven kon wijden. Enerzijds had Mansfield dus een blinde adoratie voor Murry, anderzijds onderwierp ze Baker. Zij mocht bijvoorbeeld niet in Mansfields bed, maar moest op de bank daarnaast. Liefde zonder machtsverhoudingen was honderd jaar geleden blijkbaar niet aan de orde. Mansfield joeg dan ook het beeld van een man na, terwijl ze haar leven in de zorgende handen van een vrouw legde.
Onvervuld verlangen
Mansfield bestreed haar fundamentele eenzaamheid door te schrijven. Het was de drijfveer van haar bestaan, het gaf structuur aan de dagen. Zelfs op haar ziekbed bleef ze rusteloos schrijven. Dat was het allerbelangrijkste in haar leven en precies dit was voor haar met Murry verbonden. In een van haar brieven, te lezen in Uncommon arrangements , schreef ze hem: “ All I write or ever ever will write will be the fruit of our love. (…) Could I have done it without you? A million times, no. ”
Op een ander moment wil ze net van hem loskomen. Als haar ter ore komt dat Murry met andere vrouwen flirt, wil ze zich onafhankelijk van hem tonen. Ze heeft een hoger doel in het leven dan de liefde, schrijft ze: “ That is to say I do not in any way depend on you, neither can you shake me … I am a writer first. ”
Eindeloos veel brieven schreef het koppel elkaar. Misschien bedreven ze vooral in de taal hun liefde? Het onvervulde verlangen en hun ongelukkige huwelijk bleek dé inspiratiebron voor haar verhalen. Alsof Mansfield het nodig had om een romantische relatie te idealiseren, terwijl de pijnlijke mislukking ervan net de motor vormde van haar schrijven.
Mansfield leed aan tuberculose en stierf op 34-jarige leeftijd. Haar ziekte ondermijnde haar werkdrift niet. Strijdvaardig en gedisciplineerd bleef ze haastig schrijven, zelfs wanneer haar ziekte op een hoogtepunt was. Rechtop zittend in bed wilde ze de fysieke tragedie begrijpen. Haar ziekte verborg iets wat zij moest onthullen, daar was ze van overtuigd. Het moest wel een geschenk zijn, dit perspectief op de wereld dat anderen niet hadden.
De dreiging van een vroege dood transformeerde haar schrijfstijl. Alle overbodigheden werden geschrapt, haar verhalen werden korter, intenser, emotioneel meer voldragen. Een andere auteur zou een hele roman nodig hebben voor een haast perfect gecomponeerd verhaal met zoveel fijnzinnige nuance, Mansfield slechts enkele pagina's.
Is ze daarom, meer dan ooit, een auteur voor deze tijd? Wees gewaarschuwd, het zijn geen flitsende verhalen. Er gebeurt meestal heel weinig. Toch beschrijven ze hele complexe levens en gevoelens. Pijn vervlochten met plezier. Nog nooit heb je zoiets gezien, je dacht dat er zelfs geen woorden voor waren, maar hier lees je ze. Een schrijver van dat kaliber is Katherine Mansfield.
Vertaald door Barbara de Lange. Athenaeum, 192 blz., € 22,50 (e-boek € 13,99) Oorspr. titel: 'Bliss'.
Elma Drayer
ru/eb/03 f
Zo beroemd als vriendin en rivale Virginia Woolf zou Katherine Mansfield (1888-1923) nooit worden, maar vergeten is de van oorsprong Nieuw-Zeelandse korteverhalenschrijfster allerminst. Onze eigen J. C. Bloem noemde haar al in 1928 in De Gids 'een van de weinige grooten en blijvenden temidden van de voor het meerendeel talentlooze en gezochte scribenten van dezen tijd'. Ook schreef hij: 'Haast niets in haar werk is slecht of maar onbelangrijk.'
Dat had hij goed gezien. Onlangs verscheen een nieuwe Nederlandse vertaling van de bundel Puur geluk uit 1920, eerder vorig jaar al van Het tuinfeest uit 1922. De bekoorlijkheid van Mansfields proza schuilt in haar evocatieve beelden, elegante zinnetjes, in wat ze niet opschrijft maar suggereert, in de subtiele humor, in de knappe scènewisselingen.
Het maakt haar verhalen geen moment gedateerd. Ook 'modern': bijna altijd ontbreekt een plot, terwijl je toch gretig blijft doorlezen. Het titelverhaal uit Puur geluk begint bijvoorbeeld zo: 'Bertha Young was al dertig, maar kende nog steeds dit soort momenten waarop ze het liefst wilde rennen in plaats van lopen, de stoeprand op en af dansen, een hoepel voortrollen, iets in de lucht gooien en weer opvangen of blijven staan en lachen om - niets - gewoon om niets.' Waarna Mansfield in slechts vijftien bladzijden een vrouwenleven schetst dat je nog lang bijblijft.
Uit het Engels vertaald door Barbara de Lange.
Athenaeum; 634 pagina's; € 34,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.