De mensmachine : hoe we de dood kunnen overleven
Mark O'Connell
Mark O'Connell (Auteur), Erik de Vries (Vertaler), Caspar Wijers (Vertaler)
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Thomas Rap, 2024 |
VERDIEPING 2 : NIEUW BATAVIA : O'CON |
Paul Van Der Steen
ua/an/27 j
De foto voorop Een spoor van geweld verklaart veel van de fascinatie van de Ierse schrijver en journalist Mark O'Connell. Op het eerste gezicht zie je op de foto een heer van stand, strak in het pak met pochet in de borstzak en een vlinderdasje om de hals, bezig aan een wandeling door een stad. Pas daarna vallen de handboei om zijn rechterpols en de agent achter zijn linkerschouder op.
De foto van de aristocratische dertiger Malcolm Macarthur is gemaakt vlak na zijn arrestatie in Dublin in 1982. Kort daarvoor vermoordde deze man twee mensen op brute wijze, terwijl hij op zoek was naar een vluchtauto en een wapen voor een nog te plegen bankoverval. De recherche trof Macarthur uiteindelijk aan in het appartement van een procureur-generaal, een goede vriend van hem.
De hoofdpersoon van het true-crimeboek Een spoor van geweld - Over het innerlijke leven van een moordenaar en de soms vage grens tussen waarheid en leugen verkeerde in de hoogste kringen. Zijn ouders hadden nooit gewerkt, Macarthur evenmin. Dat luizenleventje van wat rondhangen en studeren als 'vrij zwevende intelligentie' liep vanwege oprakende financiële reserves gevaar. De bankoverval moest Macarthur van de geldzorgen verlossen.
Ontsporing
Achteraf beschrijft de dader het als een tijdelijke ontsporing, waarvoor hij zijn straf inmiddels heeft uitgezeten. Verder leidde hij het leven van een oppassende burger, drukt hij de auteur in onderlinge gesprekken voortdurend op het hart. En o ja, hij is geen snob.
Een spoor van geweld is geen whodunit of minutieuze beschrijving van forensische ambachtelijkheid. De daden en de opsporing met al hun verbijsterende details komen wel aan de orde, maar voor de auteur draait alles om het innerlijke leven van de moordenaar en de vage grens tussen waarheid en leugen.
De zaak-Macarthur is al in tal van cultuuruitingen aan de orde gekomen. Zo is Het boek der getuigenis, een roman van John Banville, losjes op de moorden gebaseerd. O'Connell, onder meer actief voor The New Yorker en The Guardian, wil het echte verhaal.
Aanvankelijk werkt Macarthur prima mee met de schrijver en lijken zijn herinneringen behoorlijk betrouwbaar. Als de daden zelf aan de beurt komen, wordt de moordenaar echter terughoudender en valt vaker te twijfelen aan zijn versies van de werkelijkheid.
Het wringt op veel meer gebieden. O'Connell worstelt met de meedogenloze logica van Macarthur bij de uitvoering van zijn daden, die vloekt met de ogenschijnlijk idiote willekeurigheid ervan. De schrijver vraagt zich ook hardop af of hij niet al te gretig zoekt naar een kloppende vergelijking, een coherent verhaal dat er misschien helemaal niet is. En is het mogelijk om bij vele uren aan gesprekken afstand te houden en te blijven denken aan de gruwelijke moorden?
O'Connell mag dan moeilijk grip krijgen op Macarthur, zijn lezer heeft hij al vanaf het begin bij de kladden. Met een fraai gecomponeerd en stilistisch knap verhaal houdt hij de aandacht tot het einde vast. Te veel boeken krijgen de predicaten 'literair' en 'pageturner', maar dit boek verdient ze.
John Vervoort
rt/aa/02 m
In de herfst van 2012 werd aan de universiteit van Dublin een literaire avond georganiseerd waarop John Banville aanwezig was, een van de bekendste Ierse auteurs. In zijn thriller Het boek der getuigenis (The book of evidence) vermoordt een aristocratische nietsnut een vrouw wanneer hij een schilderij wil stelen om zijn geldproblemen op te lossen.
Banville baseerde zijn hoofdpersonage losjes op Malcolm Macarthur, een dandy en intellectueel die in 1982 twee mensen vermoordde bij een poging zijn financiële nood te lenigen. Macarthur, die na dertig jaar was vrijgekomen, bezocht de literaire avond. Hij werd zelfs aan Banville voorgesteld, die ongemakkelijk reageerde en de zaal verliet.
“De realiteit is een obscuur subgenre van fictie”, schrijft de Ierse journalist Mark O'Connell in Een spoor van geweld , een fascinerend true crime-boek waarin hij zich verdiept in het leven van Macarthur, die nu 78 is en in Ierland een cultstatus geniet. O'Connell raakte gefascineerd door deze 'gewelddadige intellectueel' omdat hij als literatuurstudent een thesis schreef over Het boek der getuigenis . Zijn grootouders woonden bovendien in het flatgebouw waar Macarthur werd gearresteerd. Hij verbleef er bij een vriend van de familie die op dat moment de hoogste gerechtelijke magistraat van Ierland was.
Morele stuurloosheid
O'Connell had lange gesprekken met Macarthur en schreef een indringend portret van een man die voor de buitenwereld een zondagskind was, maar tegelijk “een soort morele stuurloosheid” had. Zijn familie behoorde tot de Ierse landadel. Hij zou nooit werken en werd een graag geziene gast in de bars van Dublin, waar hij als de perfecte dandy zijn geërfde geld liet rollen.
Tot de bron opdroogde en hij besloot een bank te beroven. Als hij het goed aanpakte, zou hij nooit gevonden worden, dacht hij, want destijds werden er tal van bankovervallen gepleegd, die steeds werden toegeschreven aan het IRA. Dat draaide anders uit: toen Macarthur een vluchtauto zocht, doodde hij op een gruwelijke manier de verpleegster van wie hij die stal. Daarna bezocht hij een landbouwer, zogezegd om diens geweer te kopen. Zodra hij het wapen in handen had, schoot hij de man zonder verpinken dood.
Een spoor van geweld graaft diep in de psyche van een man die een leven van fictie wilde leiden maar ten onder ging aan de brute realiteit van zijn daden. O'Connell doet een poging om het labyrint van verzinsels te ontrafelen dat de trotse, naïeve en vooral complexe Macarthur bouwde. Het resultaat is een van de beste true crime-boeken sinds In cold blood van Truman Capote.
Vertaald door Erik de Vries en Caspar Wijers. Thomas Rap, 318 blz., € 23,99 (e-boek: € 12,99) Oorspr. titel: 'A thread of violence'.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.