Domino

Waarom blijft nog een raadsel, maar op een foto die de hele achterflap van Domino in beslag neemt, staat niet alleen auteur Herman Portocarero afgebeeld, maar ook zijn allerbekoorlijkste echtgenote. Daarmee hebben we al het goede nieuws rond Domino wel gehad. Want Herman Portocarero, die zelf op die foto le look le plus cool ambieert, heeft er in zijn eerste roman sinds jaren een potje van gemaakt. Domino heeft nochtans de pretenties van een Canvas-thriller. De meerwaarde heet een ingenieus literair onderzoek te zijn rond het Nietzscheaanse godenspel met de dobbelstenen en het belang van de toevalsfactor in ons bestaan. Laten we duidelijk wezen: hier en daar even de actie aan de kant zetten om het hoofdpersonage wat in het ijle te laten brabbelen over predestinatie en de maakbaarheid van het bestaan, maakt van een boek nog geen filosofische thriller. En het is niet omdat onze man in Havana grossiert in overspannen beelden (,,aan deze zijde van de rivier, waar de Williamsburg Bridge haar enorme, verroeste en wankele skelet plant in de buik van de Lower East Side''), dat hij automatisch literatuur bedrijft.

De plot van Domino is zo zuiver als een moeras waarin zeventien krokodillen net hun gevoeg hebben gedaan. Portocarero volgt in aparte verhaallijnen een aantal personages die mekaar in de laatste hoofdstukken op een totaal ongeloofwaardige manier voor de voeten beginnen te lopen. En natuurlijk wordt daarbij een arme jonkvrouw om wie het allemaal draaide, op het allerlaatste nippertje door het front der goede krachten gered uit de handen van de booswicht.

Domino speelt zich af tegen de achtergrond van de historische Staten-Generaal van de Verenigde Naties in New York waarop Gorbatsjov de verregaande terugtrekking van Russische troepen uit Oost-Europa aankondigde. En er hangt een bezinningsmoment aan vast: de VN is er voor ons allemaal, maar heeft zij haar kinderen niet uit het oog verloren? ,,Het VN-complex was een oase, afgeschermd van de werkelijkheid die op 1st Avenue voorbijraasde met haar domme gewicht van haast en geldingsdrang.'' De Rus en de Amerikaan willen tijdens deze laatste maanden van de Koude Oorlog nog allebei de eigen ideologie verspreiden, maar eigenlijk wil de Amerikaan enkel een onbegrensde afzetmarkt voor zijn economie en de Rus een goedkoop westers polshorloge. Ah, de tijd van voor 1989, toen de wereld nog eenduidig was! Tegenover deze high politics op de bovenste verdiepingen van het VN-hoofdkwartier focust Herman Portocarero daarom (het contrast! het contrast!) op het grauwe leven van enkele verpauperde crackheads, narcoticabrigades, Russische geheim agenten, criminelen en fotomodellen. De ene wordt ontvoerd door de andere, nog een andere wil haar organen, maar de held staat natuurlijk met nog een beeldschone vrouw aan zijn zijde paraat om deze booswichten een lesje te leren.

Voorts gebeurt er nog allerhande in kelders en louche hotelkamers alvorens het slachtoffer (beeldschoon maar weerloos) uit de handen van de boeven wordt gered. Alles wordt gelardeerd met een scheutje naastenliefde, en vooral een flinke portie beunhazerij, schraapzucht en valsheid in gedachte. Voortdurend propt Portocarero er het opzichtige contrast in tussen het rijke en het arme New York, en het conflict tussen de maakbaarheid van het leven (de VN als mondiale regering, Gorbatsjov die door ontwapening de geschiedenis in een richting wil draaien) en het idee dat de goden met ons een banaal spel spelen en dat de wereld dus een schouwtoneel is met gebeurtenissen waarop we toch geen greep hebben.

De meeste dialogen zijn in het Engels, ongetwijfeld om de authenticiteit nog meer in de verf te zetten. Bij enkele allochtonen probeert Portocarero een of ander artificieel Jerommekes-idioom voor Migranten-Engels te laten doorgaan (,,me no know but me read the Bible''). Bij blanke New Yorkers staan de lidwoorden er wel en worden de werkwoorden correct vervoegd. Verder is ook hun taaltje echter zo primair als geel, rood en blauw, zoals deze lukraak gekozen dialoog niet wil verhullen: ,,'You're gonna tell me what the plan is.' 'I had a dream.' 'And that's not funny.' 'Listen to me. I'm serious.''' Enzovoort, de logica zoekt u er zelf maar achter. Was een boek een kamer, dan kroop je van pure ergernis de gordijnen in. Verder gaat Domino trouwens gebukt onder papperige boodschapperij, een onaanvaardbaar hoog smartlappengehalte (,,May weende zacht: 'Why is there no god? Why is there no god?''').

Thrillers die krampachtig meer willen zijn dan een thriller, lijden doorgaans aan een identiteitscrisis en leiden negen keer op tien tot verdwaalde boekjes. Herman Portocarero heeft een zeer strenge eindredacteur nodig die hem de uitgang wijst.

HERMAN PORTOCARERO, Domino, Van Halewyck, Leuven, 224 blz., 698 fr.