Een koningsdrama : de biografie van Leopold III

Enkele maanden na het verschijnen van de sterk gekleurde memoires van koning Leopold III (Kroongetuige, Lannoo, 2001), zet het kruim van de Belgische Leopold III-specialisten de puntjes op de i door de publicatie van een wetenschappelijk verantwoorde biografie van de omstreden vorst.

Een koningsdrama bestaat uit vijftien artikels bijeengeschreven door twaalf Vlaamse en Franstalige historici. Die artikels zijn in vijf chronologische hoofdstukken ondergebracht: de jeugd van Leopold III (1901-1934), zijn volwaardig koningschap (1934-1940), de oorlogsperiode (1940-1944), de bevrijding en de Koningskwestie (1945-1950) en de jaren na de troonsafstand (1950-1983). De thema's van de meeste artikels liggen voor de hand, hoewel we ook verrast worden door onderwerpen als de publieke opinie tegenover Leopold III, de invloed van Leopold III op koning Boudewijn na de troonsafstand en het drukke reisleven van Leopold III vanaf 1952. De artikels halen stuk voor stuk een hoog niveau, er is gewerkt op basis van onthullend en vaak nieuw bronnenmateriaal uit het koninklijk archief en het boek biedt als geheel een evenwichtig beeld van het leven van de tragische vorst. Toch is dit zeker niet de 'definitieve' biografie van Leopold III. Probleem is het gebrek aan synthese. Een grootse integrale biografie vereist één auteur (met een netwerk van specialisten om zich heen), één stijl en één methode. Sommige auteurs van Een koningsdrama hanteren een levendige stijl en laten zich door hun onderwerp meeslepen, andere opteren voor een koel afstandelijke wetenschappelijke benadering. Zo is de publicatie te veel een losse individuele artikelenverzameling en te weinig een collectieve studie geworden. De verschillende auteurs hebben blijkbaar ook elkaars bijdragen niet gelezen, want interne verwijzingen ontbreken. Ook in de uiterst summiere inleiding wordt geen poging ondernomen om wat eenheid in de artikels te brengen of de methodologische aanpak te verduidelijken. Alleen het knappe slotartikel van redacteurs Michel Dumoulin en Mark van den Wijngaert, 'De levensloop van Leopold III: een synthese', legt de basis van een homogene biografie. [Gunter Bousset]