Crossed : niets is wat het lijkt

Het vervolg op Matched kon niet uitblijven. Een even glossy cover, even ergerlijke titel, nog minder te verantwoorden dan de vorige. Gelukkig is het boek zelf beter dan het eruitziet.
Dit keer volgen we het verhaal niet alleen vanuit het standpunt van Cassia, het hoofdpersonage uit het eerste boek, maar ook door de ogen van de jongen voor wie ze haar veilige leven achter zich heeft gelaten: Ky Marcham. Samen met andere Dwalingen is hij naar de dorpen in de Buiten Provincies getransporteerd om er te dienen als levend lokaas voor de vijand. Hij slaagt erin te ontsnappen, samen met zijn vriend Vick en de jonge Eli, die hij in bescherming neemt. Ze vluchten het Reliëf in, een labyrint van kloven en canyons. Ook Cassia slaagt erin te ontsnappen, in de voetsporen van Ky, samen met Indie, een koppige en gesloten overlever. Wanneer ze elkaar uiteindelijk terugvinden, is het een intens weerzien, maar geen sprookje. Vick is omgekomen, Indie gedraagt zich vreemd, en Ky en Cassia worstelen ondanks hun verliefdheid met zichzelf en met elkaar. De belangrijkste vraag die ze moeten beantwoorden, is of ze zich al dan niet aansluiten bij de Opstand, om zo tegen de Unie te vechten.
Matched stapte in de voetsporen van menig toekomstverhaal over het gevecht van de enkeling tegen een totalitair systeem. Die voorspelbaarheid is afgenomen in Crossed, en dat is welkom. Vooral de passages van Ky in de eerste helft van het boek zijn scherp en goed beschreven. Bovendien ruist er een voortdurende spanning onder de verhoudingen tussen de personages. Wie zwijgt waarover en waarom? Wie is te vertrouwen en wie niet? Het is alleen jammer dat die vragen zo lang gesteld worden, om dan uiteindelijk op nogal onbevredigende manieren te worden beantwoord. Het ontbreekt Condies personages aan levendigheid in hun confrontaties. Ze tateren vooral in hun hoofd. Jammer is ook dat de stemmen van Ky en Cassia op papier zo op elkaar lijken. Als je niet goed in het oog houdt wie er aan het woord is, kan er wel eens verwarring optreden, en dat zou toch echt niet mogen.
Net als in Matched zitten er een aantal sterke stukken in Crossed, maar ook een paar ongeloofwaardige uitschuivers. Ally Condie heeft in het eerste deel een wereld geschapen die zo extreem controlerend is, dat het ronduit lachwekkend overkomt als Cassia na al haar omzwervingen de Unie ongemerkt kan worden binnengesmokkeld, met een schat aan smokkelwaar, en dat haar bevoorrechte status van Burger tijdens haar afwezigheid niet eens blijkt te zijn aangepast.
Al bij al stelt Crossed niet teleur. Het is geen flauw doorslagje van het eerste deel, en het slot van de trilogie is minder voorspelbaar dan het leek aan het einde van Matched. Het is dus uitkijken naar het slot van dit drieluik. [Kirstin Vanlierde]