Scherven
Bret Easton Ellis
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Anthos, 2011 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ELLI |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Anthos, 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : ELLI |
31/12/2001
Na Less than zero en The rules of attraction zet Bret Easton Ellis met American psycho zijn kroniek verder van een nihilistisch ingestelde generatie die leeft voor geld, drank, drugs en sensatie, en vastloopt in complete onverschilligheid. Hoofdpersonage Patrick Bateman verdient goed geld op de beurs en leeft in een designwereld van sjieke boetieks, exclusieve restaurants en dure kleren. Ook alle contacten tussen mensen verlopen glad en oppervlakkig. Bateman kan uit deze door drugs en pepmiddelen wazige nepwereld slechts ontsnappen door te doden. Bateman is een seriemoordenaar, die zijn slachtoffers op de meest gruwelijke, misselijkmakende, beestachtige wijze verminkt, verkracht, vermoordt. Precies op dat punt gaat Ellis in de fout. Hij wil die zinloze, nihilistische wereld onderstrepen met horror en een zee van bloed. Maar zijn roman krijgt daardoor een gewild sensationeel karakter. Bovendien maken zoveel gruwelen van American psycho paradoxaal genoeg eerder een saai boek. [Geert Swaenepoel]
Redactie
Het oppervlakkige leven van een ontwikkelde, rijke jongeman in de financiële wereld van New York dwingt hem ter compensatie tot steeds gruwelijker sensaties. Korte hoofdstukken geven een bloedstollend beeld van leegte, uitzichtloze verveling en opportunisme in narcistische yuppiekringen, in het Amerika van de jaren negentig. Kleurrijke couleur locale, treffende dialogen en schokkende beelden oproepend taalgebruik. De ik-vorm maakt de gruwelijke martel- en gedetailleerde seksscènes nog indringender. Het gevaar bestaat dat deze het eigenlijke thema overschreeuwen, dat in bijna terloopse zinnen herkenbaar is: de onmogelijkheid van werkelijke emotionele contacten. Goede psychologische uitwerking van de hoofdpersoon en zijn (zelf)vernietingsdrang. Goede vertaling. Ook verfilmd. Verzorgde gebonden uitgave, kleine druk.
Gerwin Van Der Werf
ob/kt/10 o
Jaren geleden heb ik mijn exemplaar van American Psycho boos weggegooid. Het was ergens in de jaren negentig, ik woonde in een studentenhuis en weet nog dat ik rondkeek of niemand het zag.
Weggooien hielp trouwens niet, want ik herinner me haast alles nog van de shock novel van Bret Easton Ellis. De absurde geweldscènes natuurlijk (probeer niet te bedenken wat je kan doen met een plastic buis, een rat en een stuk brie), maar ook de ellenlange beschrijvingen van peperdure kostuums, haargels, face-scrubs, de dagelijkse routine van het terugbrengen van videobanden en het bezoek aan de sportschool, de restaurants en clubs, de non-gesprekken, de totale leegte.
Gelukkig had ik het tegelijk gelezen met een vriend, dit was een boek waarover je met iemand in gesprek moest zijn - bij voorkeur niet iemand die preekte dat het walgelijke postmoderne pulp was, wat het overigens misschien wel is, maar iemand die wilde toegeven dat hij behoorlijk in de war was van het verhaal van Patrick Bateman, de psychopathische investment banker die mooie vrouwen verkracht, martelt en vermoordt in zijn luxeappartement in Manhattan (met Tom Cruise als buurman).
Controverse
De controverse rond American Psycho in 1991 was groot. Welwillende critici lazen het als een vlijmscherpe satire op het doorgeslagen materialisme van yuppen in de jaren tachtig, voor de boze tegenstanders was het een slecht geschreven, inhoudsloos vehikel voor sadisme en vrouwenhaat.
Bret Easton Ellis wilde naar eigen zeggen een 'portret van een generatie' schrijven. Dat was dus mijn generatie.
Wat heeft Ellis precies te melden over die generatie? Niet bar veel: dat zij uit is op kicks, geen empathie kent en geen greintje moreel besef bezit. Het is de wereld waar Trump steenrijk in werd. Ja, daar heb je hem weer. Trump overal bijhalen is ook een vak, ik geef het toe, maar het grappige is dat Trump in American Psycho daadwerkelijk een rol speelt. Niet als personage, maar als de grote held van Patrick en zijn vrienden, de vastgoedmagnaat in zijn grab 'm by the pussy hoogtijdagen.
Bateman probeert op de feestjes van Trump te komen en een plek te krijgen in de restaurants waar hij eet. In het laatste deel van het boek, als Bateman in het nauw komt en alle moorden bekent, wordt hij niet geloofd. De Patrick Batemans van deze wereld komen overal mee weg, inderdaad, net als de Trumps. Een andere lezing is ook mogelijk: dat de moorden niet echt hebben plaatsgevonden, behalve in Batemans brein.
Geen Uitgang
American Psycho is nogal een saai boek, of liever eentonig, in letterlijke zin. Er wordt één register bespeeld, één punt gemaakt, Bateman is als personage net zo leeg als het milieu waarin hij verkeert. In feite lijdt hij aan dwangneuroses en statusangst, hij hecht zo aan routine dat een kleine hapering in het dagritme hem van slag brengt. Daar kun je best wat mee als romancier.
Toch is Bateman psychologisch gezien oninteressant, sterker nog, je zou geen halve avond met hem kunnen doorbrengen zonder je dood te vervelen. Hij heeft niets te melden, geen humor, niets sprankelends. Hij is veroordeeld tot eeuwig rondhangen in de opgefokte wereld van deze roman.
DIT IS GEEN UITGANG, is de slotzin. Ik begrijp nog steeds dat ik het boek weggooide, maar die laatste woorden zijn wel profetisch: van dit boek kom je niet af.
Vert. Balt Lenders. Ambo Anthos; 544 blz. € 12,50.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.