Rode sneeuw in december

‘Leiden, mei 1552’, met deze indicatie brengt de historische roman Rode sneeuw in december de lezer meteen bijna vijfhonderd jaar terug in de tijd. Het verhaal begint nochtans met een thema dat universeel en van alle tijden is: de liefde. Lideweij Feelinck, dochter van een gerenommeerde katholieke lakenproducent, wordt verliefd op dokter Andries Griffioen, die wel openstaat voor de nieuwe, protestantse leer. Wanneer Lideweij haar hart volgt en met Andries meegaat naar Breda, waar hij lijfarts wordt van Willem van Oranje, leidt dit tot een definitieve breuk met haar vader. Lideweij en Andries raken goed bevriend met Willem van Oranje, en we lezen zowel het verhaal van het jonge dokterspaar als dat van Willem, maar de focus verschuift al snel van het gewone gezinsleven naar de gebeurtenissen uit de Tachtigjarige Oorlog, die in die periode aanvangt. Koning Filips II van Spanje, die aan het hoofd staat van de Nederlanden, probeert als overtuigd katholiek het protestantisme met harde hand uit te roeien. Hij stuurt zelfs de wrede hertog Alva naar de Nederlanden, wat uiteindelijk leidt tot een gruwelijke climax in het verhaal en in het leven van Andries en Lideweij en hun drie dochters. En in het leven van heel wat andere Nederlanders met hen.
Gelukkig heeft Simone van der Vlugt haar verhaal niet laten eindigen met dit dieptepunt, maar heeft ze het laten verder lopen tot een relatief happy end. Hoewel de auteur het personage Isabella, de oudste dochter van Andries en Lideweij, laat zeggen: ‘Wat is dat toch in mensen dat ze geen genoeg krijgen van de kleinste, bloederige bijzonderheden? Hun afschuw is oprecht, maar de drang om alles te weten wint het van hun fatsoen’, speelt ze zelf toch wel heel erg in op deze vreemde menselijke karaktertrek. Tot in de kleinste, bloederige details geeft ze beschrijvingen van ketterverbrandingen, terechtstellingen, massamoorden, de pest... Ook de scène die Isabella beschrijft als ‘het grootste drama van haar leven’ is niet te lezen zonder er onpasselijk van te worden. En net daardoor werpt deze historische roman wellicht een heel ander licht op deze al lang vergeten periode uit de geschiedenis. Hertog Alva, die in de geschiedenisboeken vermeld staat als een wrede Spaanse legeraanvoerder, wordt in dit verhaal ontelbaar keer gruwelijker omdat Van der Vlugt ‘echte mensen’ opvoert die zijn wreedheden ondergaan.
Met dit boek schreef Van der Vlugt een prachtige historische roman, waarvoor duidelijk veel opzoekwerk gebeurd is, maar die echt niet te lezen is als een ‘verhaaltje voor het slapengaan’. Leesvoer voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis en geen zin heeft in saaie verslagen, maar wil lezen over hoe mensen deze periode ervaren hebben. En je moet er wat tijd voor over hebben natuurlijk, want met 436 bladzijden is dit toch wel een lijvige roman geworden. [Kelly Loos]