Sneeuwwitje

Terugkerend naar de vorm waarin ‘Sneeuwwitje’ bij ons bekend werd, die van de Ausgabe letzter Hand van Jacob & Wilhelm Grimms Kinder- und Hausmärchen, schreef Piet De Loof een ingetogen vertaling die de personages net dat broodnodige tikkeltje ronder maakt. De ronde, bijna hartvormige appel op de titelpagina en de schutbladen van het prentenboek, toont ons dan weer in één oogopslag wat Benjamin Lacombes illustraties bijdragen aan het ruim 150 jaar oude sprookje. Het glanzende stuk fruit, waarin Sneeuwwitjes gezicht te herkennen is, doet denken aan een in suiker gedoopte liefdesappel maar is in werkelijkheid het vergiftigde voorwerp dat haar dood voorafschaduwt. Dit prentenboek biedt de lezer dan ook allesbehalve een versuikerde versie van het sprookje. In prenten die door hun treffende afwisseling van zwart-wit en kleur associaties oproepen met het sprookjesbos uit Into the forest(2004) van de internationaal gelauwerde Anthony Browne, wordt Sneeuwwitjes eenzame, gruwelijke lot in de verf gezet. Lacombe doet dat aan de hand van een symboliek die handig inspeelt op de oorspronkelijke tekst: de uil, de raaf en de duif die op het einde van het sprookje waken bij de kist van Sneeuwwitje, krijgen een rol in de rest van het verhaal. Duifjes zijn Sneeuwwitjes trouwe metgezellen terwijl raven afgebeeld worden aan de zijde van haar moeder. Maar in de twee pagina’s vullende zwart-wit illustratie van het achtergelaten meisje in het bos ontbreken beide. In vergelijking met Browne’s bos, waarin zijn protagonist het pad kruist van allerlei sprookjesfiguren, spreekt uit Lacombes tekening dan ook een veel grotere eenzaamheid. Als lezer verwacht je in de bomen geantropomorfiseerde trekjes te ontdekken, in de paddenstoelen bondgenoten, een of andere houvast, maar die is er niet. In een volgende kleurenillustratie wordt Sneeuwwitje een mantel van bosdieren – eekhoorns, duiven, vossen, everzwijnen, … – aangemeten maar meer dan haar fysiek verwarmen lijken zij niet te doen. Haar enige soelaas, als je het zo kan noemen, zijn de raven die als een soort plaatsvervangende moeder over het meisje waken, net als de vogel in het ‘Assepoester’-sprookje van de Grimms. Haar invloed is echter onttoereikend, zo wordt pijnlijk duidelijk wanneer het “korsetje” waarmee de koningin haar stiefdochter de eerste keer wil vermoorden, de vorm aanneemt van een kooitje dat probeert haar ‘innerlijke’ raaf het zwijgen op te leggen. De voorafspiegeling van Sneeuwwitjes eigen volwassenheid en misschien ook haar eigen moederschap in de vorm van een raaf, wordt letterlijk en figuurlijk gekooid, een halt toegeroepen. Even later neemt ook het hoofd van de koningin, in haar vermomming als oud vrouwtje, de vorm van een ravenkop aan, Sneeuwwitje is immers wanhopig op zoek naar een moederfiguur. En ook in de rest van de illustraties worden dierenmetaforen gebruikt; met zijn driekoppige slang, pauw en uil werpt Lacombe een origineel, vernieuwend licht op het eeuwenoude sprookje. Dit boek is dan ook een prachtig alternatief voor de versuikerde sprookjesprentenboeken waarmee de markt wordt overspoeld.
[Lien Fret]