Overstroomd

Hoe destructief de natuur kan zijn, dat heeft orkaan Sandy onlangs nog aangetoond. De geruïneerde Amerikaanse kustlijn vertoont schrikbarend veel overeenkomsten met de setting van Overstroomd, waarin Nederland is getroffen door een nieuwe watersnoodramp.
Verwacht echter geen verhaal dat een vingertje opheft en predikt dat we zuiniger met onze planeet moeten omgaan; de natuurramp is slechts de katalysator voor een maatschappij waarvan de fundamenten al aanwezig zijn in onze eigen samenleving. De overstromingen ontketenen een ultieme overlevingsdrang en als gevolg daarvan viert egoïsme hoogtij. De maatschappij die daaruit voortvloeit, is gebaseerd op het aloude ‘wij tegen zij’-principe.
Door de schaarste aan veilige leefgebieden ontstaan er twee groepen, de arme Natten en de rijke Drogen — een verdeling die overigens niet gelijkstaat aan Goed en Kwaad. Eva Moraal toont zowel de corrupte politiek van de Drogen als het gewelddadige verzet van de Natten.
Het verhaal beschrijft een klassieke romance tussen twee star-crossed lovers: de Droge gouverneursdochter Nina en de Natte Max, wiens broer deel uitmaakt van een verzetsgroepering. Beiden hebben ze een familielid verloren tijdens een overstroming: Nina haar zus en Max zijn vader. Gaandeweg ontdekken ze dat er een verband is tussen deze sterfgevallen.
Wanneer Nina en Max in aanraking komen met elkaars leefwereld, beginnen ze zich langzaamaan te ontworstelen aan de denkbeelden van hun ouders en sociale klasse, en ontwikkelen ze een eigen visie. Die coming-of-age verloopt echter niet zonder horten en stoten. Nina en Max hebben sterke gevoelens voor elkaar: liefde, maar ook angst en haat voor de achtergrond van de andere. Hun relatie komt onder druk te staan door fysiek en seksueel geweld, dat culmineert in de ontvoering van Nina door een Natte verzetsgroep, waarbij Max een sleutelrol speelt. Dan begin je als lezer toch sterk te twijfelen aan de mogelijkheid van een goede afloop.
De setting is buitengewoon overtuigend. Het verhaal speelt zich af in wat vermoedelijk — gezien het dialect, de familienamen en Moraals eigen achtergrond — ooit regio Rotterdam was. Vooral het taalgebruik van Max, doorspekt met scheldwoorden als ‘fukking’ en ‘sjit’, spreekt tot de verbeelding, waarbij de spreektaal de authenticiteit nog verder vergroot.
De techniek lijkt op de onze, zo is er bijvoorbeeld een multimedia-apparaat genaamd HC, waarmee jongeren communiceren en een persoonlijk profiel bijhouden. Een leuk detail is dat de wereld van Nina van alle gemakken voorzien is (met sensoren voor water, licht, muziek etc.), terwijl Max het moet doen met ouderwetse boeken en cd’s. Herkenbaar, en toch een stapje verder in de toekomst.
Datzelfde geldt overigens voor enkele maatschappelijke kwesties: de strenge grensbewaking tussen de gewesten, de rellen en bombardementen, de vooroordelen tussen Droog en Nat. Zo schetst Moraal subtiel een toekomst waarin nationalisme hoogtij viert (Engels wordt bijvoorbeeld niet meer gesproken). Een beeld dat — bewust? — versterkt wordt door Max’ mokkakleurige huid en Nina’s blonde krullen.
De toekomstroman viert hoogtijdagen en binnen dit populaire genre is Moraal een beloftevolle debutante. Ze weet een klassiek scenario net dat beetje extra te geven, door middel van een sterke karakterontwikkeling en een geloofwaardige enscenering. Zo’n debuut doet ons reikhalzend uitkijken naar haar volgende roman. [Kyra Fastenau]