Kraai
Bavo Claes
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Vrijdag, cop. 2015 |
VOLWASSENEN : ROMANS : CLAE |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Vrijdag, cop. 2015 |
VOLWASSENEN : ROMANS : CLAE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Vrijdag, cop. 2015 |
VOLWASSENEN : ROMANS : CLAE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Vrijdag, cop. 2015 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14307 |
Dirk Leyman
i /ul/01 j
De omroepsters zijn afgevoerd, maar de nieuwsankers nog niet. Misschien herinnert u zich nog zo'n toonbeeld van soliditeit: Bavo Claes. Zelfs bij de grootste wereldrampen vertrok de ideale schoonzoon geen spier én bleef hij gestaald in afstandelijkheid. Kom daar nu maar eens om bij al die journaallezers met hun verplichte portie meelevende mimiek.
De aimabele Claes, die in 2005 met pensioen ging, verraste in 1997 vriend en vijand met een literaire zijsprong: de voortreffelijk onthaalde roman Kraai, over een stervende vader. Achttien jaar later maakt hij een comeback met een knoert van een boek, waaraan gepriegeld is als aan een Zwitserse klok. Tot het mechaniek bijna stilvalt.
Taalbouwsel
Vijftig speelt zich af omtrent het jaar 2000 en werpt een licht op het bezwaarde bestaan van een aantal heerschappen die de kaap van de vijftig ronden. Midlifecrisissen, hoor ik u denken? Literair moeten er dan een paar alarmbellen afgaan. We hebben ze al zo vaak gehad: mannen die hun pik achternalopen, hun tragiek sublimeren én met een korzelige verzuurdheid hun leven en hun mislukkingen overschouwen. Al blijft het een dankbaar onderwerp, te zelden wordt er memorabele literatuur uit gebrouwen.
Claes maakt van Vijftig een taalbouwsel dat ontzag moet inboezemen. In katzwijm vallen voor zo veel stijlfiorituren, dat is wel het minste. Met de Van Dale in de aanslag stapelt Claes de woordcuriositeiten op. Helaas leidt dat tot enige steriliteit in zijn al te gemanicuurde zinnen, die wel eens slordigheden ("onder de ban van haar parfum"?) én stroeve Vlaams spreektalige wendingen bevatten.
Centraal staan twee in de media werkzame hoofdpersonages. Geen toeval, want zo kan Claes vrijuit deze biotopen op de slof nemen en rijkelijk putten uit eigen belevenissen, zonder een strikt autobiografisch parcours te volgen. Vincent Velings is de aalgladde tv-presentator van het praatprogramma Rechtuit. Sinds zijn vrouw omkwam bij een verkeersongeval rijgt de oversekste donjuan de avontuurtjes aan elkaar, volgens een ingewikkeld afwerkingsschema. Steeds is hij op jacht naar gewillige vrouwen. Maar wanneer hij bij de omroep langzaam de wacht wordt aangezegd én opdringend jong grut Seppe Ophalvens zijn plaats opeist, komt alles in een stroomversnelling.
Jan Cleyman is dan weer als krantenjournalist enigszins op een zijspoor gedirigeerd. Hij is "het soort man dat door de leugendetector ontmaskerd wordt, ook al heeft hij de moord niet gepleegd". Zijn huwelijk met boekhandelaarster Jo(hanna) is de uitdoving nabij en hij zoekt zijn heil bij een kunstzinnige naaktprentenverzameling, met de klemtoon op volumineuze boezempartijen. En hij bestrijdt zijn midlifecrisis met een Cadillac.
Claes laat de levens van Jan en Vincent naar elkaar toe wentelen, met een noodlottige afloop. Aan het eind rest een complete ravage. Maar echt spannend wil dit boek niet worden. Veel liever geeft Claes zich over aan ellenlange tableaus waarin allerlei wissewasjes én thema's breed worden uitgesmeerd. Over de macht van marketingstrategen en hun acolieten, verzameld in vreemde instituten als het Wereldonderzoeksbureau voor Systematische Diagnostiek in Consumentenproposities en Marketing. Over de 'zielenpijn' van de ouder wordende man. Over Humo-recensenten, gehekeld als 'taalmasturbators', die zinnen schrijven als "een motherfucker van een thriller waarin de schrijver volop in de stinkende ingewanden van la bête humaine graait". Over koffiekransjes, bruiloftsfeesten én de bekrompenheid van de middenstand. Over verbrokkelende huwelijken.
Vettige gedachten
Maar vooral over exquise lingerie, pronte decolletés, wulpse bustes, tepelhoven en andere mammologische obsessies: elk hoofdpersonage is bezeten van vrouwenborsten. Tja, mannen zijn "uit hoofde van hun kunne wellicht gepredestineerd tot vettige gedachten".
Zelf staat Claes ietwat monkelend aan de zijlijn, grinnikend bij wat hij allemaal opvoert, aanricht én gruwelijk laat ontsporen. Is Vijftig een satire, een schotschrift of een spotternij? Wrangheid en treurnis overheersen na 453 dichtbedrukte pagina's. De zielige mannen zonder ruggengraat komen er uiteindelijk allerminst fraai af in dit boek, dat kreunt onder zijn eigen topzwaarte.
Hier had vooral een strenge redacteur flink het snijmes mogen hanteren. Bavo Claes is en route enigszins het noorden kwijtgeraakt in zijn eigen roman.
Bavo Claes, Vijftig, Vrijdag, 453 p., 24,99 euro.
DIRK LEYMAN ■
Filip Rogiers
2/ei/23 m
Filip Rogiers
'Het selectieve geluk van vijftigers', zo stond op de cover van dit blad enige tijd geleden. Binnenin vertelde een psycholoog dat de mens meer kans heeft om na zijn vijftigste gelukkiger te zijn dan tussen zijn dertiger en veertiger jaren.
Er stond gelukkig 'selectief' in de titel, dacht ik, lezende in Bavo Claes' nieuwe en tweede roman Vijftig. Dat boek schetst de levens van enkele babyboomers die in het jaar 2000 vijftig werden. Het is het relaas van geknakte vleugels en een beetje bloed. Geflopte levens, gemiste kansen, uitgebluste huwelijken, 'tientallen jaren van opgestapelde irritaties'. Om nog te zwijgen van de fysieke ravage: grijze haren, kale knikkers, terugtrekkend tandvlees, slappe vaandels.
Kortom, treurnis van begin tot einde, maar wel zo fijntjes opgetekend door taalkunstenaar Claes dat je ervan smult. Ja, zelfs van schaterlachen moet.
Zou het zo erg gesteld zijn met Bavo sinds hij van het scherm verdween, dacht ik? Niet dus. 'Van het gedicht Het huwelijk van Willem Elsschot dacht ook iedereen dat het over zijn eigen huwelijk ging.' De helft van mijn voorbereiding op ons gesprek ging de vuilnisbak in.
Ik had natuurlijk beter moeten weten. Verwar de acteur nooit met de rol, de auteur niet met het personage. Laat meteen ook gezegd zijn dat Bavo Claes géén tettengek is, ook al passeert er op elk van zijn 456 pagina's tellend boek wel een mem, een pram, een tepelhof of een halo. Personage Jan Cleyman verzamelt al dat fraais op prentbriefkaarten, om de grijsheid in zijn bestaan te verjagen. Bavo niet. 'Nou goed, ik heb er een stuk of zeven.'
Kunst is natuurlijk op z'n best als er omkering in het spel is. Ze troost door de schoonheid die ze verschaft, maar die schoonheid kan net zo goed schuilen in lelijkheid die - indien kunstig gepresenteerd - net zo functioneel is als naakt. Zo'n Francis Bacon bijvoorbeeld is toch niet om aan te zien? En net daarom kijken we.
Dat doet Vijftig ook. Je slaat het boek dicht, kijkt om je heen, vinkt af wat je hebt en denkt: alles kan slechter. Tel uw zegeningen.
Waar is evenwel ook dat er in zo'n boek als Vijftig, voorbij hyperbool en karikatuur, een algemeen geldende waarheid schuilt. Je wil ze niet de kost geven: de uitgebluste koppels, de aanklampende venten, de slepende vrouwen - zoals Herman Brusselmans het ooit zo bloedmooi omschreef.
Het zou me dan ook niet verbazen mocht dit boek rond de jaarwisseling in sommige huiskamers onder de kerstboom belanden. Als stille wenk, van hem voor haar. Tip voor haar: het boek is zeer geschikt om er hem een stevige mep mee te geven.
Maar lees het wel, dat boek. Goed voor uren plezier, guilty or not.
L. Torn
Satirische komedie over seks, ouderdom en sterfelijkheid in het Vlaamse land. De hoofdpersonen zijn drie Vlamingen die in het jaar 2000 de grens van ‘vijftig’ overgaan. Journalist Jan Cleyman, verzamelaar van prentbriefkaarten met kunstzinnige vrouwenborsten en de trotse eigenaar van een roze Cadillac, schrijft alvast in memoriams van beroemdheden die weldra zullen overlijden. Zijn vrouw Jo runt een boekhandel en is uitermate ongelukkig met haar snurkende, impotente echtgenoot. Zij valt voor Vincent Velings, die als televisiepresentator zijn glorietijd heeft gehad, maar als ladykiller nog volop actief is. Bavo Claes, zelf jarenlang presentator van het VRT-nieuws, tovert de plaatjes van Jan en de standjes van Vincent om tot ironisch erotisch leesvoer. Een serieuze karakterontwikkeling of diepzinnige morele dilemma’s hoef je van Claes niet te verwachten: als Jo vreemdgaat met Vincent ziet Jan geen andere oplossing dan een groteske liquidatie. Na een barokke Vlaamse droom boordevol borsten en seksuele standjes word je als lezer hardhandig wakker geschud: ’t was maar om te lachen!
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.