Boek der rusteloosheid
Fernando Pessoa
Fernando Pessoa (Auteur), Harrie Lemmens (Vertaler), Ana Maria Freitas (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 10515 |
15/02/2014
Reeds als jongeling schreef de dichter Pessoa teksten die als ‘fictie’ kunnen worden bestempeld. De nu gebundelde verhalen zijn alle onafgewerkt en moeten worden gesitueerd in de periode net voor en tijdens het ontstaan van de vermaarde heteroniemen (1914). Het zijn wat Pessoa zelf noemde ‘intellectuele verhalen’. Het fictionele element is slechts een voorwendsel om inzage te bieden in iemands wereldvisie. Vaak gaat het om een raadselachtige man die de ik-figuur toevallig tegen het lijf loopt en door wie hij zich laat onderrichten. De ik-figuur wordt niet zozeer onderwezen door middel van argumenten als geïnitieerd in een perspectief op de wereld.
Pessoa toont hoe iemands denken als het ware in naakte staat werkt. Het fictionele element zit hem niet in de dramatische situatie, maar in het gegeven dat de geschetste gedachten worden toegeschreven aan een allegorische figuur, bijvoorbeeld een ‘bedelaar’. Hierdoor kan de lezer de geuite gedachten niet toeschrijven aan een concreet personage, maar evenmin aan de auteur ‘zelf’. In die zin vormen deze personages het prozaïsche pendant van wat de heteroniemen voor Pessoa’s poëzie zijn. Metafysische overdenkingen en sceptische uitspraken wisselen elkaar af. De ‘bedelaar’ in het gelijknamige verhaal, alsook de ‘dronkaard’ in ‘In een Londense pub’, verdedigen een soort mystiek vitalisme waarin het Leven de ultieme, mysterieuze referent is.
‘De bedelaar’ is niet het enige verhaal dat soms ergert vanwege de warrigheid van de gedachten. Hierbij dienen we te bedenken dat het niet in Pessoa’s hoofd opkwam zijn schrijfsels in deze versie te publiceren. Bij sommige fragmenten kan het bij de lezer opkomen dat het onbillijk is tegenover de auteur om zoiets te publiceren. Anderzijds is het begrijpelijk dat de tekstbezorgers binnen een verhaal niet zomaar kunnen weglaten wat hun ongeschikt lijkt.
In zekere zin gaat het niet om de wereldvisie van de figuren die Pessoa hier naar voren schuift, maar om moreel-existentiële posities. Zijn hele leven is Pessoa op zoek geweest naar de juiste levenshouding, die zowel waarachtig als leefbaar is. Je zou kunnen zeggen dat Pessoa’s schrijverschap, waarin hij zijn identiteit in heteroniemen laat uiteenvallen, een truc was om de keuze voor een bepaalde levenshouding te kunnen blijven uitstellen.
Pessoa’s filosofische alter-ego’s hebben met elkaar gemeen dat ze voor de maatschappij van geen enkel nut zijn. Het zijn allemaal contemplatieve types met een afkeer van werken en handelen überhaupt en belichamen allen wellicht een aspect van Pessoa’s visie op het schrijverschap als vita contemplativa.
Deze verhalen bereiken nergens het niveau van Het boek der rusteloosheid, maar ze bevatten boeiende impliciete reflecties over de paradoxale positie van de schrijver-denker die Pessoa was.
(Dit is een abstract van een artikel van Frank Vande Veire. Het is verschenen in De Leeswolf 6 2013.)
[Frank Vande Veire]
Drs. G.A. Ribbink
Deze onlangs ook in het origineel voor het eerst gepubliceerde verhalen van de Portugese dichter, schrijver, journalist, vertaler en filosoof zijn niet veel meer dan hersenspinsels – kronkels zou Carmiggelt zeggen. Sommige verhalen zijn min of meer af, andere zoals 'De pelgrim' zijn overduidelijk niet af. De meeste verhalen hebben niet echt een plot en zijn niet veel meer dan filosofische monologen. Sommigen zullen deze verhalen stilistische juweeltjes noemen, anderen oeverloos gefilosofeer in de ruimte. Wellicht is het niet geheel toevallig dat Pessoa (1888-1935) ze nooit zelf publiceerde. Voor wie het werk van de grootse Portugese dichter niet kent, is dit niet echt een 'teaser' zoals de vertaler stelt. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.