Slechte gewoontes : roman
Alana S. Portero (Auteur), Annet van der Heijden (Vertaler), Alyssia Sebes (Vertaler)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Meridiaan uitgevers, 2024 |
VERDIEPING 3 : NIEUW DUIZENDZINNEN : PORT |
Besprekingen
Het lijden van een jonge trans vrouw
Sam De Wilde
ru/eb/17 f
Alana Portero's romandebuut Slechte gewoontes was in 2022 hét buzzboek van de Frankfurter Buchmesse. Het coming-of-ageverhaal van een trans vrouw die in de jaren 80 en 90 opgroeit in een Madrileense arbeiderswijk wordt inmiddels in elf talen vertaald en op de cover prijkt een blurb van niemand minder dan haar landgenoot Pedro Almodóvar. De Spaanse cineast raadde de toenmalige conservatieve presidentskandidaat Alberto Núñez Feijóo in 2023 Portero's boek aan “om een idee te krijgen van hoeveel lijden, pijn en risico's het met zich meebrengt om in het verkeerde lichaam geboren te worden”. Het lijden, de pijn, risico's én angsten verbonden aan een leven waarin iemand zich gedwongen ziet om zich elke dag “in een mannelijk kadaver te hijsen”, kent Alana Portero maar al te goed. Ze schrijft voor verschillende Spaanse bladen en websites over haar ervaringen als trans vrouw. Toch slaagt ze er als romancière niet altijd even goed in om haar wedervaren ook echt invoelbaar te maken.
Slechte gewoontes opent sterk met sfeerrijke vignetten: korte hoofdstukken waarin Portero aan de hand van enkele kleurrijke personages het leven schetst in het volkse district San Blas. Opgroeien met genderdysforie is vandaag nog steeds nergens echt gemakkelijk, maar in dat door macho's bevolkte, en destijds door armoede en heroïne geteisterde deel van Madrid was het nagenoeg onleefbaar. Dat Portero in die eerste hoofdstukken uit de ellende toch een uitbundige vertelling weet te puren, toont aan dat er niet alleen een vleugje Almodóvar op, maar ook tussen de kaften zit.
Kruispuntdenken
Portero verliest zich soms in een overdaad aan beelden uit religie en mythologie, maar laten we dat toeschrijven aan de geldingsdrang van een debutant. Ze pakt graag uit, en haar overdadige stijl pakt ook vaak góéd uit. Vervelender is dat ze veelal voor clichématige metaforen kiest. Portero schreef Slechte gewoontes in een maand tijd, en de directheid van haar relaas gaat al eens ten koste van de literaire verfijning.
Niettemin is het verhaal dat in Slechte gewoontes verteld wordt belangrijk. Maar de schrijfster is zich te bewust van dat belang. Portero zet zich al lang in voor de rechten van vrouwen, homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders, en haar activisme sijpelt door in haar fictie. Door niet alleen te focussen op gender en seksualiteit, maar ook op afkomst en sociale klasse, laat ze zien hoe verschillende vormen van discriminatie samenkomen en levert ze een mooi en aangrijpend staaltje 'kruispuntdenken'. Alleen gebruikt ze er precies zulke woorden voor, en de woordenschat van een eenentwintigste-eeuwse activist is nu eenmaal niet dezelfde als die van een arm arbeiderskind uit de jaren 80. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar de termen uit het recente discours over gender halen de lezer wel telkens uit de zorgvuldig opgebouwde sfeer van de roman.
Portero wil zo graag haar verhaal vertellen dat ze af en toe vergeet om er echt een verhaal van te maken. Een direct verslag over opgroeien in een lichaam dat je weerzinwekkend vindt, is veel waard, maar uit heel wat, vaak knappe, passages in Slechte gewoontes spreekt een grotere literaire ambitie. Eentje die Portero nog niet waarmaakt.
Vertaald door Annet van der Heijden en Alyssia Sebes. Meridiaan, 248 blz., € 22,99 (e-boek € 12,99) Oorspr. titel: 'La mala costumbre'.
Bonte debuutroman over een dappere trans vrouw.
Maarten Steenmeijer
rt/aa/09 m
Alejandro is geboren in een jongenslichaam maar voelt zich vrouw. Het lukt haar maar niet om uit de kast te komen, bang als ze is dat ze dan de liefde, steun en veiligheid kwijtraakt van het warme Madrileense arbeidersnest waarin ze opgroeit. Ze vreest te zullen eindigen als Margarita, een arme, eenzame trans vrouw uit de buurt. Ook loopt ze vast op rolmodellen als Amanda Lear, Tula Cossey en andere glamourvolle travestieten en transseksuelen, want die worden 'als een soort ziekte (...) beschouwd'.
Alleen met de Amerikaanse jongen Jay kan ze, 14 jaar oud, heel even zichzelf zijn, totdat de 'ontmaskering' van hun relatie daar abrupt een einde aan maakt. Pas twee decennia later lukt het haar om in alle vrijheid zichzelf te zijn. Ironisch genoeg heeft ze dat te danken aan Margarita, de inmiddels doodzieke trans vrouw uit de buurt voor wie ze gaat zorgen.
Slechte gewoontes, de debuutroman van de Madrileense trans vrouw Alana S. Portero, vertelt het bonte verhaal van een lange leerschool in moed. Het euforische einde ('Ik was alle vrouwen') is recht evenredig met het grote verlangen om uit de kooi te komen waarin ze bijna een half leven gevangen heeft gezeten.
Uit het Spaans vertaald door Annet van der Heijden en Alyssia Sebes.
Meridiaan; 246 pagina's; € 22,99.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.