Moeder af
Fen Verstappen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Das Mag Uitgevers, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VERS |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Das Mag Uitgevers, 2019 |
VOLWASSENEN : ROMANS : VERS |
Gerwin Van Der Werf
em/ov/09 n
Rouwen om je moeder terwijl ze nog niet dood is, hoe doe je dat? En daar dan over schrijven, eerlijk en zonder het gebeurde te bezoedelen met clichés, hoe pak je dat aan? Fen Verstappen stelde zichzelf geen gemakkelijke taak bij haar debuutroman Moeder af, maar het resultaat is een fijne novelle over een dochter die moeder wordt, en een moeder die moeder-af is als ze na een hersenbloeding in comateuze toestand raakt.
Vijf keer achter elkaar wordt de ik-figuur (de schrijver zelf) gebeld door haar zus. "Volhardend als een stormram. Zo komt onheil je leven binnen." Moeder is iets ergs overkomen. We voelen direct mee met haar paniek, omdat de lezer net zo weinig weet als zijzelf. Wat is er gebeurd? Wie wist hier meer van? Hoe nu verder?
Verwarring, machteloosheid, ongeloof, ja daar ga je alweer met je clichés, maar Verstappen zeilt steeds om de klippen heen. Het hele boek bestaat uit korte hoofdstukjes, als scherven die na een ongeluk worden opgeraapt en verkeerd en vergeefs terug in elkaar gezet.
In een reeks van zulke fragmenten komen we te weten wat er ná de beroerte gebeurde. Het afwachten, de ziekenhuisbezoeken, het verpleeghuis, het duwen van een rolstoel met een moeder erin die alleen nog zo nu en dan hartgrondig vloekt of "mooie dingen" zegt.
Deze scènes worden afgewisseld met flashbacks van de weken vóór de dramatische gebeurtenis, waarin moeder toewerkt naar een modeshow - ze is modeontwerpster - in Parijs. Hierin leren we haar kennen als een fijn tegendraadse, excentrieke, narrige en wijze vrouw. Parijs lijkt haar eindelijk de erkenning en roem te brengen die ze heel haar leven zocht, en haar kinderen helpen bij alles. 'Ik geloof verdomme dat eindelijk mijn vette jaren zijn aangebroken', zegt ze. Wrang, want een paar dagen later is het gedaan en staan de kinderen onwennig aan het bed van een kasplant: 'Je bent sterk, je bent een strijder en we houden van je', zeggen ze, 'en we bedoelden eigenlijk dat we het ondraaglijk vonden dat het leven jou zo te kakken zette.'
Het is een romanpersonage om je vingers bij af te likken, die getalenteerde moeder, maar het zal je moeder toch zijn! Wat een dominant, egocentrisch en prikkelbaar mens. De dochter voelt dat ze niet aan de verwachtingen kan voldoen: ze is te geremd, te braaf, ze is de dochter die haar huis stofzuigt, terwijl anderen - ja hoe noem je dat ook alweer - léven. Nu ze zelf zwanger is, wil ze haar eigen kind de last van de hoge verwachtingen en haar eigen doorgeslagen perfectionisme besparen: 'Ik hoop dat ze gaat drummen'.
In dat zinnetje, in die wens, ligt zo veel besloten. Het nieuwtje van de zwangerschap valt trouwens helemaal niet goed bij moeder, vanwege een misverstand, zo klunzig en pijnlijk dat ik mijn handen voor de ogen wilde slaan bij het lezen. 'Teleurstelling. Dat zou je voelen als je aan de aankondiging van mijn zwangerschap terugdacht. En voor mij was dat niet anders.'
Toch is er een diepe band tussen moeder en dochter, en een groot gevoel van spijt nu de dingen niet meer rechtgezet kunnen worden. Welke dingen zijn allemaal nog onuitgesproken? En was deze tragedie te voorkomen? Wie heeft moeder eigenlijk voor het laatst gezien?
Strak in de hand
Verstappen heeft haar materiaal strak in de hand, verhaaltechnisch en stilistisch. De scherven blijken in elkaar te passen, de flashbacks en de scènes in het heden vormen een mozaïek, een portret van een familie en een onderzoek naar rouw.
Je zou kunnen zeggen dat in het boek ook iets anders zichtbaar is: Verstappens worsteling met de structuur en met de taal. Je kunt zien hoe er gepuzzeld en geschaafd is tot het ongeveer klopte. Je kunt zien hoe moeilijk dat schrijven is, hoeveel zorgvuldigheid het vereist. Dat klinkt misschien als een bezwaar tegen het boek, maar dat is het niet, het past juist wel bij deze onzekere, rouwende en zoekende hoofdpersoon.
Rouwen is een complexe emotie, dat staat al in het motto van filosofe Martha Nussbaum: 'Grief isn't a stomach ache, it involves thoughts about the loss of something precious'. Dat is een uitspraak die je na lezing van dit kleine, rijke debuut begrijpt én voelt.
Das Mag, 144 p., 19,99 euro.
Marnix Verplancke
te/ep/25 s
Wie is toch die oude, grijze vrouw in die rolstoel die zo uitzinnig naar ons zit te zwaaien, vraagt de vertelster uit Fen Verstappens deels autobiografisch geïnspireerde debuutroman zich af. Samen met broer Tijn en zus Biek bezoekt ze de Amsterdamse Artis-zoo. Daar ziet ze in de verte haar moeder zitten, de vrouw in de rolstoel dus, de vrouw die ze zo goed kende, tot die een hersenbloeding kreeg en iemand anders is geworden, iemand die nog met moeite een paar woorden kan spreken. Hoe ga je met dat verlies van de geest om wanneer het lichaam er nog is, luidt de filosofische vraag achter het uitermate delicate en uitgepuurde Moeder af .
Verstappen situeert haar roman tussen twee reisjes naar Parijs. Tijdens het eerste is moeder nog op-en-top zichzelf, een succesrijke modeontwerpster die ieder jaar een showroom heeft tijdens de Parijse modeweek en daar ook de handtassen die Biek ontwerpt en de sieraden van Tijn aan de man brengt. De vertelster, ‘een denker met twee linkerhanden’ zoals ze zichzelf beschrijft, is een kruising tussen een ober en een wc-juffrouw, behalve dat ze die keer meer aandacht krijgt dan gewoonlijk, want ze is zwanger. De tweede reis vindt een jaar later plaats, wanneer moeder in een instelling zit, Biek en Tijn er alleen voor staan in Parijs en hun zus met haar kleine gezinnetje op Kreta verblijft. Wat betekent het om moeder te worden op het moment dat je zelf je moeder verliest, gaat daarbij door haar hoofd.
Verstappen studeerde filosofie en werkt als copywriter. Het eerste merk je aan de intellectuele onderstroom die Moeder af , zonder ooit opzichtig te worden, torenhoog uittilt boven de gemiddelde psychologische roman. Het tweede aan de feilloze stijl waarbij ieder woord belang heeft. Moeder af is een nuchter boek, niet zakelijk, want daar schrijft Verstappen te melodieus voor, maar zeker ook niet melodramatisch of pathetisch. In korte hoofdstukjes, soms maar een halve pagina lang, gaat ze op zoek naar de essentie, en die is wrang. Zo wrang dat er soms enig cynisme komt bovendrijven, zoals wanneer beschreven wordt hoe moeder na een tijd licht herstelt: ‘Ze eet soms al zelfstandig. De puree, de vis, de erwtjes. En vaak ook het servet.’
****
Das Mag, 144 blz., € 19,99.
L. Kersten
Wanneer een succesvol modeontwerpster een hersenbloeding krijgt, staat niet alleen haar eigen leven, maar ook dat van haar drie volwassen kinderen volledig op zijn kop. Ze ontwaakt uit haar coma, maar is niet meer in staat om te communiceren. Een moeilijke en verdrietige periode breekt aan waarin er gerouwd wordt om de vrouw die er niet meer is, maar ook hoopvol gekeken wordt naar de toekomst. Wanneer ze van de eerste schok bekomen zijn, worden de kinderen genoodzaakt om praktisch te kijken hoe ze de zorg voor hun moeder gaan combineren met hun eigen levens. Liefde voert hierbij de boventoon en waar een wil is, is een weg. Hoe de toekomst eruit zal zien is nog onbekend, maar aan strijdlust ontbreekt het de leden van dit gezin allerminst. Moeder af is een intieme autofictieve roman die vanaf de eerste bladzijde een gevoelige snaar weet te raken bij haar lezers. Het is duidelijk waarneembaar dat de auteur haar ziel en zaligheid in dit verhaal heeft gestoken. Een kwetsbaar onderwerp dat mooi neergezet is in een ijzersterke en met vlotte pen geschreven debuutroman. Dit smaakt naar meer!
Gerwin Van Der Werf
em/ov/02 n
Rouwen om je moeder terwijl ze nog niet dood is, hoe doe je dat? En daar dan over schrijven, eerlijk en zonder het gebeurde te bezoedelen met clichés, hoe pak je dat aan? Fen Verstappen stelde zichzelf geen gemakkelijke taak bij haar debuutroman 'Moeder af', maar het resultaat is een fijne novelle over een dochter die moeder wordt, en een moeder die moeder-af is als ze na een hersenbloeding in comateuze toestand raakt.
Vijf keer achter elkaar wordt de ik-figuur (de schrijver zelf) gebeld door haar zus. "Volhardend als een stormram. Zo komt onheil je leven binnen." Moeder is iets ergs overkomen. We voelen direct mee met haar paniek, omdat de lezer net zo weinig weet als zijzelf. Wat is er gebeurd? Wie wist hier meer van? Hoe nu verder?
Verwarring, machteloosheid, ongeloof, ja daar ga je alweer met je clichés, maar Verstappen zeilt steeds om de klippen heen. Het hele boek bestaat uit korte hoofdstukjes, als scherven die na een ongeluk worden opgeraapt en verkeerd en vergeefs terug in elkaar gezet.
In een reeks van zulke fragmenten komen we te weten wat er ná de beroerte gebeurde. Het afwachten, de ziekenhuisbezoeken, het verpleeghuis, het duwen van een rolstoel met een moeder erin die alleen nog zo nu en dan hartgrondig vloekt of "mooie dingen" zegt. Deze scènes worden afgewisseld met flashbacks van de weken vóór de dramatische gebeurtenis, waarin moeder toewerkt naar een modeshow - ze is modeontwerpster - in Parijs. Hierin leren we haar kennen als een fijn tegendraadse, excentrieke, narrige en wijze vrouw. Parijs lijkt haar eindelijk de erkenning en roem te brengen die ze heel haar leven zocht, en haar kinderen helpen bij alles. "Ik geloof verdomme dat eindelijk mijn vette jaren zijn aangebroken", zegt ze. Wrang, want een paar dagen later is het gedaan en staan de kinderen onwennig aan het bed van een kasplant: "Je bent sterk, je bent een strijder en we houden van je", zeggen ze, "en we bedoelden eigenlijk dat we het ondraaglijk vonden dat het leven jou zo te kakken zette".
Het is een romanpersonage om je vingers bij af te likken, die getalenteerde moeder, maar het zal je moeder toch zijn! Wat een dominant, egocentrisch en prikkelbaar mens. De dochter voelt dat ze niet aan de verwachtingen kan voldoen: ze is te geremd, te braaf, ze is de dochter die haar huis stofzuigt, terwijl anderen - ja hoe noem je dat ook alweer - léven. Nu ze zelf zwanger is, wil ze haar eigen kind de last van de hoge verwachtingen en haar eigen doorgeslagen perfectionisme besparen: "Ik hoop dat ze gaat drummen".
In dat zinnetje, in die wens, ligt zo veel besloten. Het nieuwtje van de zwangerschap valt trouwens helemaal niet goed bij moeder, vanwege een misverstand, zo klunzig en pijnlijk dat ik mijn handen voor de ogen wilde slaan bij het lezen. "Teleurstelling. Dat zou je voelen als je aan de aankondiging van mijn zwangerschap terugdacht. En voor mij was dat niet anders."
Toch is er een diepe band tussen moeder en dochter, en een groot gevoel van spijt nu de dingen niet meer rechtgezet kunnen worden. Welke dingen zijn allemaal nog onuitgesproken? En was deze tragedie te voorkomen? Wie heeft moeder eigenlijk voor het laatst gezien?
Verstappen heeft haar materiaal strak in de hand, zowel verhaaltechnisch als stilistisch. De scherven blijken in elkaar te passen, de flashbacks en de scènes in het heden vormen een mozaïek, een portret van een familie en een onderzoek naar rouw.
Je zou kunnen zeggen dat in het boek ook iets anders zichtbaar is: Verstappens worsteling met de structuur en met de taal. Je kunt zien hoe er gepuzzeld en geschaafd is tot het ongeveer klopte. Je kunt zien hoe moeilijk dat schrijven is, hoeveel zorgvuldigheid het vereist. Dat klinkt misschien als een bezwaar tegen het boek, maar dat is het niet, het past juist wel bij deze onzekere, rouwende en zoekende hoofdpersoon.
Rouwen is een complexe emotie, dat staat al in het motto van Martha Nussbaum: "Grief isn't a stomach ache, it involves thoughts about the loss of something precious". Dat is een uitspraak die je na lezing van dit kleine, rijke debuut begrijpt én voelt.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.