I.M.
Connie Palmen
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
Vandaag open
van 10:00 tot 19:00
Beschikbaar
ARhus - De Munt magazijn
Vandaag gesloten
Beschikbaar
Besprekingen
30/04/2012
Op 11 maart 2010 stierf Hans van Mierlo, oprichter van de Nederlandse links-liberale partij D66 en oud-minister, die precies vier maanden voordien trouwde met Connie Palmen. Daarmee overkwam de schrijfster voor de tweede maal het verlies van haar partner. In 1995 overleed haar geliefde, de journalist Ischa Meijer, waarna ze de erg persoonlijke roman I.M schreef. Ook deze keer moest schrijven haar helpen om de dood te verwerken. Na een intense rouwperiode van anderhalve maand — ‘39 kilo, mond aan flarden, keel in brand, kaken in de klem.’ — grijpt ze naar de pen. De roman die ze wilde maken moet wijken voor intieme notities: dit Logboek van een onbarmhartig jaar. De realiteit laat immers geen fictie toe. Niet alleen heeft de auteur, die anders als een god in het literaire universum kan manipuleren wat zij wil, deze keer geen greep op de gebeurtenissen, de werkelijkheid overtreft ook elke verbeelding, want Palmen wordt werkelijk niet gespaard door het lot.
2010 is een echt rampjaar voor de schrijfster: niet alleen sterft haar echtgenoot, ook allerlei vrienden, familieleden en goede kennissen komen te overlijden. En dan blijkt de dochter van Van Mierlo, met wie Palmen zo goed opschiet, ook nog een keer kanker te hebben — ook zij zal sterven. Het is een menselijk drama dat niet gewoon ingrijpend, maar verwoestend moet zijn voor wie het overkomt. Als mens kan je dan ook niet anders dan mededogen voelen bij dit verhaal. Wil je als lezer echter meer zijn dan een voyeur die zich heimelijk verlustigt — want is medelijden ook niet tegelijk de uitdrukking van een eigen geluksgevoel? — in zo veel leed, moet je de vraag durven stellen naar de literaire kwaliteiten van Logboek van een onbarmhartig jaar. Overstijgt de lectuur van dit boek de leeservaring van pakweg een Story-artikel? Al te zelden. Niet alleen formuleert Palmen vaak heel erg onhandig, is haar stijl slordig en staat de tekst vol taal- en spelfouten, ook de pseudofilosofische redeneringen storen. En de opzet van het boek is dubbelzinnig. Palmen laat uitschijnen dat het de neerslag is van haar rouwe gevoelens, compleet authentiek. ‘Waarom het logboek maar geen literatuur wil worden is juist door het ontbreken van het maakwerk’, schrijft ze. Tegelijk is de constructie uitgekiend: flashbacks en herinneringen, ingevoegde e-mails, de laatste weken van Van Mierlo en zijn sterfbed waarnaar wordt toegeschreven als een climax, die je op de laatste bladzijden ook krijgt. Het gaat hier over het maximaliseren van het effect, maar eerder tabloidachtig dan literair. Daarmee mislukt Palmen waar A.F.Th. van der Heijden met zijn requiemroman Tonio in slaagde, namelijk de literatuur gebruiken om het leven en de dood te overwinnen. Logboek van een onbarmhartig jaar is eerder een hysterische schreeuw om compassie — een onbarmhartige tearjerker. [Carl De Strycker]
Gerard Oevering
De rouwverwerking van de dood van Ischa Meijer, Palmens vorige echtgenoot, werd pas drie jaar na zijn dood het onderwerp van een boek: 'I.M.'. Over haar reactie op de dood van Hans van Mierlo maakte zij na 48 dagen de eerste aantekening. Het zullen ‘aantekeningen tegen het vergeten’ worden. Zij groeien uit tot haar intieme beeld van Van Mierlo. In tegenstelling tot 'I.M.' is dit een boek -het heeft de vorm van een logboek- waarin geen afstand tussen haarzelf en haar omgaan met de tragische gebeurtenis bestaat. Daardoor dwingt Palmen de lezer mee te gaan in de intiemste gevoelens voor haar gestorven geliefde. Haar onomwonden noodkreten, haar radeloosheid en eenzaamheid maken de lectuur van dit boek soms ongemakkelijk. Maar dit logboek is ook een poging opnieuw ruimte voor zichzelf te vinden. Palmen schrijft tegen het vergeten, omdat ze al snel met ‘het eerste craquelé in de herinneringen’ geconfronteerd werd. Ze citeert veelvuldig rouwliteratuur van collega’s. Deze schreeuw van een zeer persoonlijke strijd is een onthutsend boek geworden. Normale druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.