Portret van een jongeman
J.M. Coetzee
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
Vandaag open
van 10:00 tot 19:00
Beschikbaar
ARhus - afdeling Beveren
Vandaag gesloten
Beschikbaar
ARhus - De Munt magazijn
Vandaag gesloten
Beschikbaar
Besprekingen
31/10/2013
De kinderjaren van Jezus is het verhaal van een vijfjarige jongen die in het gezelschap van een oudere man als vluchteling in een opvangcentrum in een Spaanssprekend land aankomt. De jongen krijgt er de naam David, de man Simon. De autoriteiten in het gastland luisteren met een hoffelijke afstandelijkheid naar hun zorgen. Ze worden gehuisvest, en Simon vindt werk als stuwadoor in de haven. Dan gaat hij op zoek naar een moeder voor de jongen. Tijdens een wandeling ziet hij haar, een ongetrouwde maagd. Zij aanvaardt David als haar zoon. Al snel komt ze erachter dat David een slimme, wat dromerige jongen is met soms rare ideeën en dwarse gedachten. Op school wantrouwen de leraren zijn eigenzinnigheid, die niet in het keurslijf van deze wereld lijkt te passen. Een botsing tussen de moeder en de schooldirectie wordt onvermijdelijk, zeker nadat David bij een dictee de zin ‘Ik moet de waarheid spreken’ vervangt door de zin ‘Ik ben de waarheid’.
Sommige elementen uit dit magere verhaal verwijzen op een meer of minder directe manier naar de evangelies. Alleen, deze details lijken hier een betekenislaag aan te boren enkel en alleen omdat de titel van deze roman De kinderjaren van Jezus luidt. Coetzee zuigt met zijn roman als het ware betekenis uit de evangelies, maar doet daar bitter weinig mee. Een fenomeen wordt aangeraakt, het krijgt extra betekenis door de verwijzing naar de evangelies, maar wordt dan niet uitgewerkt of opgepikt. De roman van Coetzee werpt geen nieuw licht op de evangelies, maar heeft zich als een parasiet op de evangelies geënt.
In zijn biografische studie stelt J.C Kannemeyer dat Coetzees verhalend proza vaak een literair genre exploreert. Maar terwijl de vroege romans een genre bezetten en er de grenzen van aftasten, komt De kinderjaren van Jezus niet verder dan een vage verwijzing. Anders gezegd: deze roman dankt bijna al zijn betekenis aan de titel, die eigenlijk een usurpatie kan worden genoemd.
We kunnen nog andere thema’s vermelden die in de roman worden aangeraakt: Wat zou het voor mensen betekenen om zonder herinnering te leven? Of om in wederzijdse welwillendheid te leven, maar zonder lust en passie? Is er een natuurlijke band tussen een kind en zijn ouders of is elk ouderschap een vorm van adoptie? Kunnen mensen in een leven opnieuw beginnen? Deze interessante vragen is het lot van de titel beschoren. Zoals de verwijzing naar Jezus de roman niet vermag te sturen, zo slagen deze thema’s er niet in om de roman te dragen of te structureren. Ze verzanden zodra ze opduiken. De grimmige schoonheid en de troostende hopeloosheid die het vroege werk van Coetzee sieren en de lectuur ervan tot een onvergetelijke ervaring maken, laten hier nagenoeg volledig verstek gaan.
(Dit is een abstract van een artikel van Dirk De Schutter. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 3, 2013.)
[Dirk De Schutter]
Drs. Cees van der Pluijm
De wereldwijd gevierde Nobelprijswinnaar Coetzee (1940) is een veelkleurige schrijver. Deze nieuwe roman behoort tot het raadselachtigste en moeilijkst te interpreteren deel van zijn omvangrijke en belangrijke oeuvre. Een oudere man en een kind alleen leren elkaar kennen op de boot naar een nieuw land. Ze trekken samen op, zoeken de moeder van het kind, werken, reizen, overleven... De titel is misleidend: dit is geen Jezusverhaal, al heeft de jongen trekjes die aan Jezus doen denken. Wel is de titel een sleutel tot interpretatie: deze roman verwijst naar de bijbel, maar ook naar Don Quichot, Kafka, Goethe en meer. Hier worden oude parabels en nieuwe parabels vermengd, personages lijken allegorisch. De lezer staat voor een grote puzzel in een schijnbaar helder rechttoe-rechtaan-verhaal. Coetzee maakt intertekstueel oude verhalen levend in onze tijd, niet in duiding, maar in beelden. Wezenlijke levensvragen komen zeer impliciet aan bod. Het is aan de lezer zin te geven aan de veellagige roman. Wie dat niet doet, blijft met lege handen achter; wie dat wel doet misschien eveneens. Kleine druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.